chẩn đoán những căn bệnh chết người, tất cả các bác sĩ điều trị có kinh
nghiệm đều biết rằng, một số bệnh nhân không bao giờ, ít nhất là công khai,
vượt qua được sự phủ nhận; nhiều người khác khư khư giữ lấy phần lớn sự
phủ nhận ấy cho tới tận lúc cuối cùng, bất chấp tất cả những nỗ lực của bác
sĩ hòng làm rõ từng vấn đề mỗi khi nó xuất hiện. Những lời giải thích về sức
ảnh hưởng của sự phủ nhận tự thân nó cũng bị phủ nhận. Harvey Nuland có
một trí tuệ ưu việt và đôi tai tuyệt vời, không kể tới hiểu biết sâu sắc thường
thấy ở những người vốn quen với nghịch cảnh, nhưng – hết lần này đến lần
khác – tôi sửng sốt trước mức độ phủ nhận ở anh, cho tới tận sát những ngày
cuối cùng. Có gì đó trong anh từ chối bằng chứng từ những cảm giác của
mình. Tiếng la hét đòi được sống đã nhận chìm những lời cầu xin được biết
của anh.
Sự phủ nhận là một trong hai yếu tố làm những mục đích tốt đẹp nhất của
chúng ta phức tạp lên rất nhiều, khi là bác sĩ hoặc người thân của người sắp
lìa đời, chúng ta tìm cách khiến người đó tham gia đầy đủ vào những lựa
chọn phải được đưa ra trong những ngày còn lại. Không mấy người hấp hối
có nhận thức tỉnh táo về điều không tránh khỏi trong tiến trình bệnh tật của
mình lại sẵn sàng trải qua những nỗ lực liều lĩnh và cực nhọc nhằm chống
lại cái kết dường như đã cận kề. Tuy nhiên, chính trong “nhận thức tỉnh táo
về tiến trình bệnh tật của mình”, lý lẽ và lập luận thỉnh thoảng bị nhấn chìm,
và sự phủ nhận là yếu tố cản trở chính. Ví dụ, phủ nhận là một nhân tố đáng
kể trong tần suất thường xuyên đến kinh ngạc mà những người sắp lìa đời từ
chối đương đầu khi đã cận kề với hoàn cảnh mà trong lúc vẫn còn khỏe
mạnh họ đã lường trước được và đã viết giấy dặn trước là không cần nỗ lực
cứu sống họ. Khi đã đạt tới cao điểm của khủng hoảng, hầu như không ai
muốn cuộc sống của mình kết thúc, và cách tốt để trí tuệ minh mẫn tránh
khỏi nó là trí tuệ không minh mẫn phủ nhận rằng nó sắp xảy ra.
Một chướng ngại khác cho việc tham gia đầy đủ là việc nhiều bệnh nhân
từ chối sử dụng quyền độc lập suy nghĩ và tự ra quyết định – nói cách khác,
là sự kiểm soát của họ. Nhà phân tâm học và luật gia Jay Katz
đã sử dụng
thuật ngữ psychological autonomy (tự chủ tâm lý) để chỉ rõ quyền độc lập
này. Nhiều bệnh nhân bị sự tàn phá của bệnh tật làm cho kiệt sức hoặc bị
