biến mất. Chúng tôi cùng nhau ngồi lặng lẽ nhìn nó diễn ra. Theo thời gian,
cái hõm ngày một sâu hơn và mất nhiều thời gian hơn để đầy trở lại.
Bubbeh đi từ phòng này sang phòng khác bằng đôi dép lê cùng sự cẩn
trọng vô biên. Năm tháng trôi qua, bước đã trở thành lê bước, và cuối cùng
là đi mà như trượt chậm rãi, không bao giờ đôi chân rời khỏi sàn nữa. Nếu
có bất cứ lý do nào khiến bà phải đi nhanh hơn một chút, hoặc nếu bà phiền
lòng vì đứa cháu nào trong số chúng tôi, bà sẽ thở hổn hển như thể thấy dễ
thở hơn nếu há to miệng để hít không khí vào. Thỉnh thoảng, bà còn đưa
lưỡi ra, ngay phía trên môi dưới như thể hy vọng hấp thu được nhiều oxy
hơn qua bề mặt lưỡi vậy. Tôi thì không biết điều này, tất nhiên rồi, nhưng bà
bắt đầu dần dần bị sa vào chứng suy tim sung huyết. Hầu như chắc chắn, suy
tim trở nên trầm trọng hơn bởi sự suy giảm đáng kể lượng oxy mà dòng máu
cao niên có thể hấp thụ được từ các mô đã lão hóa của lá phổi già nua.
Dần dần, thị lực của bà cũng bắt đầu kém đi. Đầu tiên, việc của tôi là giúp
bà xỏ kim, nhưng khi thấy mình không thể điều khiển những ngón tay được
nữa, bà dừng hẳn việc khâu vá, và những lỗ thủng trên tất và áo sơ mi của
tôi phải đợi đến khi bác Rose mệt mỏi kinh niên của tôi có chút thời gian
rảnh rỗi vào buổi tối mới được vá, bác luôn cười phá lên trước nỗ lực kém
cỏi của tôi khi dạy tôi khâu vá. (Nhìn lại ngày xưa, dường như thật khó hình
dung là có ngày tôi trở thành bác sĩ phẫu thuật; Bubbeh hẳn sẽ rất tự hào, và
kinh ngạc). Sau vài năm, Bubbeh không còn nhìn được để rửa bát đĩa hay
quét nhà nữa, bởi vì bà không thể biết chỗ nào bám bụi hay dính bẩn. Tuy
nhiên, bà đã không ngừng cố gắng, trong một nỗ lực vô vọng hòng giữ lại
được chút ít bằng chứng về sự hữu dụng của mình. Sự cố gắng bền bỉ của bà
để quét tước trở thành lý do cho vài va chạm nho nhỏ hằng ngày hẳn đã
khiến bà cảm thấy ngày càng bị cô lập hơn với những người còn lại.
Khi bước vào độ tuổi thiếu niên, tôi thấy dấu hiệu cuối cùng của tính hăng
hái ngày xưa của bà đã biến mất và bà trở nên gần như nhu mì. Bà luôn luôn
nhẹ nhàng với lũ trẻ chúng tôi, nhưng sự hiền lành nhu mì này là điều gì đó
thật mới mẻ – có lẽ là một kiểu rút lui hơn là nhu mì, là sự khuất phục trước
