nó. Henry Gardiner, người biên soạn tuyển tập các tác phẩm của Thomas
Browne phiên bản năm 1845, đã thêm vào phần phụ lục một trích đoạn dài
của Francis Quarles
, một nhà văn thế kỉ XVII, với nội dung rất thích đáng:
“Quyền năng của con người có thể lựa chọn hoặc tự do đi mau về chóng,
hoặc chủ động rút ngắn lại, chứ không phải là kéo dài hay mở rộng các giới
hạn đời sống tự nhiên của mình.” Và với sự thông thái tuyệt vời, Quarles
thêm: “Người đó chỉ (nếu có) sở hữu nghệ thuật kéo dài lõi nến của mình,
tức là tận dụng nó thật triệt để.” Không có cách nào ngăn cản tuổi già thực
hiện bổn phận khắc nghiệt của nó, nhưng một cuộc đời trọn vẹn sẽ dùng chất
lượng để bù lại cho số lượng hữu hạn của nó.
Nhiều bác sĩ, đặc biệt là những người dành phần lớn thời gian trong
phòng thí nghiệm, có chung một sự hoài nghi với các nhà thống kê về quy
luật tất yếu của cái chết vì tuổi già. Đọc miêu tả của tôi về những ngày cuối
cùng của Bubbeh, chắc chắn họ đã chỉ ra rằng, rốt cuộc, viêm phổi và những
bệnh nhiễm trùng khác trở thành nguyên nhân gây tử vong có thể xác định
phổ biến thứ hai khi người ta đã đạt tới độ tuổi đại thọ 85, chứng xơ vữa
động mạch là nguyên nhân phổ biến nhất. Bà tôi bị cả hai, bởi vậy, họ có thể
khẳng định, cách chết của bà ủng hộ thế giới quan của họ và biện luận cho
sự can thiệp mạnh mẽ vào việc điều trị những căn bệnh đã định danh hòng
kéo dài sự sống. Đối với tôi, điều này còn ngụy biện hơn cả khoa học.
Tôi chấp nhận quan điểm của các bác sĩ này, nhưng có đầy bằng chứng
cho thấy cuộc sống có những giới hạn tự nhiên cố hữu. Khi đạt tới những
giới hạn này, cho dù không có bất cứ chứng bệnh đặc biệt hay tai nạn nào,
đơn giản là ngọn bấc cuộc đời cũng sẽ lụi tắt.
May mắn thay, đa số những bác sĩ điều trị chuyên chăm sóc người cao
tuổi đều đã hiểu điều này. Các bác sĩ lão khoa sẽ được hoan nghênh vì đã
đóng góp rất nhiều trong việc làm sáng tỏ các bệnh lý gây đau đớn cho
những người đang dần dần bị những khiếm khuyết trong sức lực đã lão hóa
và đang tàn lụi của họ lấn át, nhưng những vị bác sỹ ấy còn đáng được
ngưỡng mộ hơn nữa vì lòng từ bi họ mang vào công việc của mình. Mới đây
