dao. Chú ý tới nó cũng bất bình thường như một người lái xe mô tô bình
luận về hiện tượng trụi lá của khung cảnh mùa đông khi nhìn sang phía bên
phải đường – nó ở ngay kia, và đó là tất cả những gì về nó.
Tuy nhiên, vài tuần sau đó, khi báo cáo khám nghiêm tử thi được gửi đến
hộp thư bác sĩ phẫu thuật, là tôi, tôi vẫn thường ngạc nhiên về tình trạng rất
tiến bộ của những mảnh vụn sinh vật học gần như không nhận thấy được mà
qua đó nhà nghiên cứu bệnh học và tôi vừa tiến hành nghiên cứu. Trong bản
phân tích chi tiết những phát hiện của mình, ông đã tỉ mỉ đưa vào tất cả
những sai lệch ông phát hiện được so với thể trạng thông thường. Khi tôi
đọc bản tóm tắt của ông, tất cả chúng đều bật trở lại trong trí nhớ và nhận vị
trí bám theo những dấu hiệu chính mà chúng tôi đã chuyên chú lần theo. Chỉ
khi điều này bắt đầu xảy ra, tôi mới đánh giá đầy đủ về toàn bộ bối cảnh
bệnh nhân của mình qua đời.
Một vài phát hiện qua khám nghiệm tử thi không liên quan gì tới hoàn
cảnh của cái chết. Chúng đơn giản là kết quả của một quá trình giống hệt với
quá trình lão hóa, trong đó một hoặc hai dạng bệnh lý cụ thể đã xuất hiện
gây tử vong cho bệnh nhân. Những phát hiện không gây chết người này có
thể không trực tiếp góp phần gây nên cái chết, nhưng chúng tạo ra bối cảnh
cho nó.
Mới đây tôi đã tìm đến sự giúp đỡ của một đồng nghiệp ở Bệnh viện Yale-
New Haven. Tiến sĩ G. J. Walker Smith là giám đốc của khoa xét nghiệm tử
thi, một người kỳ cựu sắc sảo trong căn buồng lát đá, nơi các bác sĩ của
người chết cố gắng hết sức để trả lời câu hỏi mà người sáng lập ra chuyên
ngành buồn thảm của họ, nhà giải phẫu Giovanni Battista Morgani
hơn hai trăm năm trước: Ubi est morbus? – “Căn bệnh nằm ở đâu?” Cùng
với nhau, nhà bệnh học và bệnh nhân vừa mới qua đời thực hiện bổn phận
đã hứa như được in trang trọng trong những tấm bảng treo trên tường của
hàng trăm căn phòng xét nghiệm tử thi trên toàn thế giới: Hic est locus ubi
mors gaudet succurso vitae – “Đây là nơi cái chết hân hoan tới để giúp cho
sự sống.”
