khác cùng với Alex. Tốt hơn hết là tách ra từng nhóm nhỏ để dễ trốn hơn
bởi vì chúng tôi đã chia tay nhau với hiệu lệnh là không bao giờ gặp lại
nhau nữa. Do sự kiện nầy, kế hoạch qui định từ trước sẽ không còn ý nghĩa
gì nữa bởi vì chúng tôi còn phải làm những gì có thể làm được để khỏi bị
trở lại trại tập trung trong tương lai. Trong đêm, con tàu dừng lại nhiều lần
và sáng hôm sau chúng tôi vẫn thấy con tàu chạy về hướng Bắc. Nó lại
dừng một lần nữa tại một đường đổi hướng tàu. Bọn quân canh đếm lại
chúng tôi trong mỗi toa, và qua thái độ của chúng, thật dễ dàng nhận thấy
đã có các cuộc trốn thoát. Marcel lợi dụng thời cơ để trêu André, anh nầy
trả lời bình tĩnh: “Ngày trốn thoát của chúng ta sẽ đến”. Tuy nhiên đêm thứ
hai và thứ ba trời vẫn mưa và tình hình chung có vẻ trầm trọng thêm. Trận
chiến thực sự đã bùng nổ trong đó những kẻ yếu đuối nhất chỉ có cách rên
xiết hoặc kêu rú lên dưới các cú đánh, đạp. Tiếng la của họ xé rách cái yên
tĩnh của ban đêm như tiếng ốc hu và át cả tiếng bánh xe nghiến trên đường
rầy. Kết quả thật đáng buồn; ngoài số bệnh nhân mà mưa gió và lạnh lẽo
sớm mai đã làm chết hàng chục người, mỗi toa cũng có người chết. Trong
ba đêm đầu tiên có hơn 300 người chết, 1 phần 10 tổng số chúng tôi. Họ
được chất thành đống trong một toa xe lộ thiên nằm giữa con tàu. Và chúng
tôi tiếp tục lăn bánh cùng với người chết và những người đau yếu, đến một
nơi vô định.
Ban ngày, mặt trời giúp chúng tôi hong khô và bắt rận, vì các “cư dân ấy”
đã đi theo chúng tôi. Những hộp thịt rỗng được sử dụng để làm hộp đi cầu
đêm ngày, là lẽ tự nhiên là cáu ghét làm mặt chúng tôi trở nên đen đủi. Sáng
chúa nhật, con tàu ngừng lại ở ga Salzwedel, đúng hơn là cái gì còn lại
giống như nhà ga, vì một cuộc oanh tạc có vẻ mới xảy ra đã làm nhà ga
cháy tiêu. Thành phố hình như không bị thiệt hại. Không thể nào biết được
nó tọa lạc ở đâu, và mặt trận nằm về phía nào. Một điều có vẻ chắc chắn,
chúng tôi luôn luôn đi về phía Bắc, hướng Hambourg. Nhưng trong hai
ngày, ba đêm, chúng tôi không tiến xa hơn 100 đến 150 cây số, lê lết từ các
đường đổi tàu đến các con đường bị cắt đứt, ổ bánh mì và hộp thịt nhận từ
ba hôm trước đã tiêu hóa hết và bị quên mất rồi. Vậy là quá nhiều, năm
trăm gam thịt trong bốn ngày, trong khi đó ngoài dân sự chỉ có hai trăm
