một ảo tưởng nếu tin rằng họ đưa chúng tôi đi mà không một biện pháp đề
phòng nào, nhất là lúc ban đêm. Các viên thanh tra đã đổ xô đến vào lúc
đầu hôm cùng với còng và dây trói, và mọi dự định đều tan ra mây khói!
Thật đáng tiếc, một vụ như vậy Hubert rất rành. Anh ta đã từng trốn thoát
khỏi một trại giam Đức năm 1942.
Tôi quen anh ta ở Vichy. Thời đó ai cũng đến Vichy vì đó là thủ đô. Nơi
đây sự hèn nhát và sự tầm thường liên kết với nhau một cách thường trực.
Và cùng với những người khác, ngay cả với những tù nhân vượt ngục,
người ta quyết định làm một cái gì, tất nhiên là để quấy rối người Đức. Và,
coi, tại sao lại không bày trò giải trí bằng cách giúp những người còn kẹt
trong tù tẩu thoát? Mỗi người ít ra cũng biết được vài chàng trai dễ thương,
và một khi về đến Pháp, họ làm cho con số người không chấp nhận sự bại
trận và sự nhục nhã càng thêm đông.
Trong các bưu phẩm chính thức gởi cho những người bị bắt; một cục xà
bông, một bộ cờ đam, lưng của một chiếc bàn chải giặt áo quần, đều có
chứa giấy tờ cần thiết để vượt qua biên giới như là công nhân được phép.
Cần phải có thì giờ để tổ chức, nhưng mỗi lần thành công là cả một ngày
hội! Không có vụ vớt hàng tàu chìm nào thú vị hơn! Các chi bộ được tổ
chức, cần cho các hoạt động vừa nhiều vừa thay đổi. Những điều mà chúng
tôi làm như chơi trò thể thao đã trở thành bi kịch và trở thành một cuộc
chiến tranh bí mật chống lại kẻ thù chung, và những kẻ trở về được, không
bao giờ chịu nghỉ ngơi. Không có một cuộc tiếp rước nào được dành cho
họ, họ bắt buộc phải vào chiến khu. Và cũng giống như các cuộc chiến
tranh khác, bao giờ cũng có tổn thất. Nhiều người hữu trách đã bị bắt năm
1943 và tôi gặp họ trong bóng tối vài tháng sau. Đến phiên Hubert kể
chuyện của anh. Đến Grenoble ngày 11 tháng 11, anh ta bị bắt trong một
cuộc bố ráp sau một cuộc biểu tình do kháng chiến địa phương tổ chức.
Nhưng vì anh dự định tẩu thoát, một cảnh sát bắn vào anh. Bị một viên
đạn vào đùi trái, anh nhào lăn xuống vỉa hè và bị tên sát nhân (là cảnh sát
thời bị chiếm đóng) giữ cho đến khi một xe tuần tiễu của Gestapo đến
lượm. Trong khi chờ đợi, chỉ có vài phút sau, hai người Pháp một yêu nước,
một phản bội, có thì giờ dò dẫm chiều sâu của hố ngăn cách giữa hai người.
