Trong khi giữ quan điểm của mình là coi trọng việc nêu cao tinh thần và
tri thức của người Việt Nam thông qua giáo dục, ông Trinh công nhận rằng
ông là người bảo thủ và một “con ngựa già đã mệt” so sánh với Quốc,
“con tuấn mã hăng say”. Nhưng ông lập luận rằng Quốc đang phí thời gian
ở lại nước ngoài và viết những bài báo bằng thứ tiếng mà chẳng mấy người
Việt Nam hiểu được. Ông nói, đó là sai lầm của Phan Bội Châu khi ông tìm
cách tuyển những người yêu nước sang học ở Nhật Bản. Ông khuyên Quốc
nên về nước và kêu gọi người dân trong nước. Ông kết luận, nếu được như
vậy thì “tôi tin rằng học thuyết mà anh hằng ấp ủ có thể được thấm nhuần
trong tâm trí nhân dân chúng ta. Ngay cả nếu anh có thất bại thì những
người khác sẽ tiếp tục gánh vác nhiệm vụ đó”.
Nguyễn Ái Quốc đang quá thiết tha với sự nghiệp đang tiến triển của
mình trong phong trào cách mạng Pháp đến mức không lưu ý đến lời
khuyên của ông Trinh. Trong vòng vài năm, từ chỗ được ít người biết đến,
ông đã trở thành người đi đầu trong phong trào cấp tiến ở Pháp và là thành
viên có uy tín nhất của cộng đồng người Việt ly hương. Được sự trợ giúp
của Georges Pioch, một trí thức cấp tiến uy tín có liên hệ với Câu lạc bộ
Faubourg, ông đã trau dồi kỹ năng nói và bắt đầu tham gia tích cực vào các
cuộc thảo luận với các đảng viên có uy tín của Đảng cộng sản Pháp. Tại
Đại hội đầu tiên của Đảng tổ chức ở Marseilles cuối tháng 12-1921, ông đã
phát biểu về vấn đề thuộc địa và được bầu làm đại diện của quận Seine.
Ngay sau khi Quốc đến Marseilles để dự Đại hội, hai cảnh sát mặc
thường phục tìm cách bắt giữ ông, nhưng ông đã thoát và đến toà nhà nơi
đang diễn ra cuộc họp. Cuối thời gian diễn ra hội nghị, ông được các đại
biểu hộ tống qua nhóm cảnh sát tuần tra đến một nơi bí mật cho tới khi ông
có thể trở lại Paris.
Tại thủ đô, cảnh sát tiếp tục giám sát mọi hành động đi lại của Nguyễn
Ái Quốc, và vào tháng 11, có thể do áp lực từ cảnh sát, ông đã bị chủ đuổi
việc tại cửa hàng nhiếp ảnh cạnh căn hộ ông ở. Thất nghiệp, ông tìm các
công việc khác, nhưng cuối cùng ông đã quay lại với nghề nhiếp ảnh bằng
