Maoist ở Trung Hoa và cách sử dụng tương tự trong chiến tranh giữ nước
qua các thời kỳ cổ đại ở Việt Nam), gợi ý nên đến Trung Hoa, lần đầu tiên
Giáp cũng muốn gặp Nguyễn Ái Quốc.
Sau cuộc thảo luận với Hoàng Văn Thụ, Võ Nguyên Giáp chuẩn bị cho
chuyến đi Trung Hoa. Đầu tháng Năm, sau khi tan lớp buổi dạy học cuối
cùng, ông đi bộ tới Hồ Tây, phía bắc ngoại ô Hà Nội, từ biệt người vợ trẻ
và đứa con gái mới sinh. Họ thoả thuận, vợ chồng sẽ đoàn tụ ở Trung Hoa
ngay khi bà thu xếp được người chăm sóc con gái. Nhưng họ không bao
giờ gặp lại nhau. Đi cùng Phạm Văn Đồng vẫn còn ốm yếu xanh xao do
những năm tù đày ở Côn Đảo, Giáp rời Hà Nội đi về phía biên giới Trung
Hoa. Đi tàu hoả tới Lào Cai, họ vượt biên giới vào Trung Hoa, tiếp tục đi
Côn Minh. Nhà cầm quyền theo dõi sát sao đoàn tầu nên khi nhân viên
thanh tra cảnh sát đến từng toa kiểm tra thẻ căn cước, hai người phải trốn
vào xó kín cho đến khi chúng đi khỏi.
Đầu tháng Sáu, khi tới Côn Minh, Võ Nguyên Giáp và Phạm Văn Đồng
gặp Phùng Chí Kiên và Vũ Anh, hai cán bộ Đảng cộng sản Đông Dương ở
đó, nói họ chờ gặp ông Vương, người sẽ trao cho họ nhiệm vụ mới. Vương
(chính là Nguyễn Ái Quốc) gặp họ tại một địa điểm ven Hồ Thanh Thiên -
một địa điểm thơ mộng trong khu thương mại Côn Minh - chỉ thị họ đi tới
Diên An theo học một khoá quân sự ở trường quân sự của Đảng cộng sản
Trung Quốc ở đấy. Vài ngày sau Giáp và Đồng đi Quế Dương, ở đây họ
buộc phải chờ tại văn phòng liên lạc Bát Lộ Quân Đảng cộng sản Trung
Quốc lấy giấy phép đi đường tới Diên An. Nhưng ngay khi họ vừa xuất
phát lên phía bắc, đột nhiên nhận được điện của Nguyễn Ái Quốc nói ông
sẽ tới Quế Dương, yêu cầu chờ ông ở đó hơn là đi tiếp.
Kế hoạch của Nguyễn Ái Quốc phải thay đổi do những biến cố mới xảy
ra ở châu Âu, cuộc tấn công của Đức tháng 5-1940 dẫn đến sự đầu hàng
của Pháp ngày 22 tháng 6. Như Quốc giải thích, việc Đức chiếm đóng Pháp
và sự hình thành chế độ bù nhìn Vichy ở nam nước Pháp có nghĩa “những
thay đổi mới chắc chắn sẽ xảy ra ở Đông Dương”. Vài ngày sau, Phùng
Chí Kiên, Vũ Anh cũng đến Quế Dương, Quốc cùng họ đi tới Quế Lâm. Ở
