Vương nhưng sau đó ông bị nghi là phản bội và bị những người nổi dậy
hành quyết. Bản thân ông Trinh từng làm việc tại Bộ Lễ vào năm 1903,
nhưng ông đã rất khó chịu về tệ tham nhũng và thiếu năng lực của quan lại
triều đình và các quan nắm quyền hành ở nông thôn. Ông công khai nêu
vấn đề này trước học trò đang chuẩn bị cho kỳ thi hội năm 1904. Ông bắt
đầu nghiên cứu các bài viết của các nhà cải lương Trung Hoa và năm 1905
ông từ chức để đi khắp đất nước trao đổi với các sĩ phu về các hoạt động
tương lai.
Cuối cùng ông Trinh gặp Phan Bội Châu ở Hồng Kông và cùng ông
Châu tới Nhật Bản, ông Trinh ủng hộ nỗ lực của Châu trong việc đào tạo
một thế hệ mới những trí thức Việt Nam nhằm cứu nước khỏi hoạ diệt
vong, nhưng không tán thành quyết định của ông Châu dựa vào sự ủng hộ
của một thành viên triều đình. Theo ông Trinh, nên hợp tác với người Pháp
với hy vọng họ sẽ tiến hành cách tân để thay đổi xã hội Việt Nam. Tháng
tám năm 1906 ông viết một bức thư gửi toàn quyền Paul Beau nói về
những điều ông cho là “tình cảnh đặc biệt nguy cấp” của đất nước.
Trong thư, ông Trinh thừa nhận người Pháp đã mang lại một số lợi ích
cho nhân dân Việt Nam bao gồm giai đoạn phát triển đầu tiên hệ thống giao
thông liên lạc hiện đại. Tuy nhiên, ông cho rằng dung túng bộ máy quan
liêu triều đình ở miền trung Việt Nam, chính quyền thuộc địa đã duy trì bộ
máy tham nhũng mục nát và làm phức tạp thêm tình hình bởi việc đối xử
trịch thượng và khinh miệt đối với nhân dân Việt Nam, do đó làm nảy sinh
thái độ thù địch trong dân chúng. Ông Trinh đề nghị Toàn quyền Paul Beau
cách tân hệ thống pháp luật và giáo dục để phá bỏ chế độ cũ và đưa vào các
thể chế chính trị hiện đại cũng như khái niệm dân chủ phương Tây. Nếu
làm được như vậy, nhân dân Việt Nam sẽ biết ơn ông mãi mãi.
“Với nỗi đau sâu thẳm từ đáy lòng và không biết bày tỏ sự thật với ai, tôi
đành mượn ngòi bút viết những suy nghĩ thẳng thắn của tôi tới ông. Nếu
chính phủ Pháp, thực sự muốn đối xử với nhân dân An Nam tự do hơn, họ
nên chấp thuận sáng kiến và lời khuyên của tôi. Chính phủ Pháp sẽ mời tôi
trình bày trước các đại diện của chính phủ về vấn đề này. Khi tới ngày đó,
