trong rừng Việt Bắc. Tổng số 200 đại biểu đại diện cho khoảng nửa triệu
đảng viên đã tham dự cuộc họp.
Có nhiều lý do xác đáng để tổ chức đại hội. Trước hết, mặc dù Đảng
cộng sản Đông Dương đã giải thể công khai tháng 11-1945, tổ chức này
vẫn lớn mạnh nhanh chóng trong những năm cuối thập niên 1940 và rất
nhiều đảng viên - đại đa số có nguồn gốc là nông dân và tiểu tư sản - mới
chỉ được rèn luyện rất ít về hệ tư tưởng. Nhiều cán bộ bị nhiễm cái mà tài
liệu của Đảng gọi là “quan điểm phong kiến” (bao gồm những điều bị coi
là tệ nạn xã hội như tín ngưỡng và mê tín, hống hách, gia trưởng), “đầu óc
du kích” (ngụ ý thái độ bí mật và nghi ngờ người ngoài) và trình độ nhận
thức chính trị thấp. Trong báo cáo trước các đại biểu, Tổng bí thư Trường
Chinh tuyên bố, việc chống lại ảnh hưởng to lớn của chủ nghĩa cá nhân,
thái độ hống hách và việc làm quan liêu, tham nhũng, đạo đức yếu kém
trong đảng viên là vô cùng quan trọng. Ông khẳng định, chỉ một Đảng cộng
sản có kỷ luật cao, trong sạch trước công chúng mới có khả năng đóng vai
trò tích cực trong đấu tranh chống những tệ nạn đó và đóng vai trò tiên
phong trong lãnh đạo cách mạng Việt Nam.
Ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong việc hoạch định chính
sách đối nội cũng được thừa nhận công khai tại Đại hội. Trường Chinh
tuyên bố, nước Việt Nam tương lai sẽ áp dụng mô hình “chuyên chính dân
chủ nhân dân” kiểu Trung Quốc chứ không theo mô hình “chuyên chính vô
sản” Đông Âu theo kiểu Liên Xô. Theo mô hình Trung Quốc, mục tiêu
trước mắt là tiến hành giai đoạn đầu của cách mạng dân tộc chủ để chuẩn bị
cho cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa sau này, nhưng không có thời kỳ quá
độ kéo dài giữa hai giai đoạn. Cuộc cách mạng dân tộc dân chủ, theo cách
nói của Lenin, sẽ “phát triển” sang giai đoạn xã hội chủ nghĩa. Để giành
được sự ủng hộ rộng rãi của dân chúng, Mặt trận Việt Minh - một liên minh
rộng rãi của các lực lượng yêu nước được hình thành năm 1941, hiện công
chúng thấy rõ đang chịu sự lãnh đạo của những người cộng sản - cần được
đổi tên thành Mặt trận Dân Tộc Thống Nhất Việt Nam hay Mặt trận Liên
Việt.
