và khiến cho Thành được một trong những thầy giáo ngợi khen là “một học
sinh thông minh và thực sự xuất sắc”.
Tuy nhiên, cách ăn nói, phong cách nông dân của Thành làm nảy sinh
mâu thuẫn với các bạn thời thuộc giới thượng lưu. Họ thường giễu cợt
Thành là anh chàng thộn vì giọng nói nặng tiếng địa phương. Lúc đầu
Thành không phản ứng, nhưng trong một lần mất bình tĩnh Thành đã đánh
một người trêu ghẹo mình. Thày giáo trách Thành mất bình tĩnh và khuyên
Thành tập trung vào những chuyện có ích hơn như nghiên cứu các vấn đề
quốc tế. Thực ra, Thành cũng đã quan tâm nhiều đến chính trị và sau mỗi
buổi học Thành thường lui tới bờ sông, nơi những đám đông tụ tập tranh
luận về những tin tức mới nhất về Phan Bội Châu và cùng nhau đọc thơ “Á
Tế Á” của ông Châu ngợi ca một châu Á không có sự thống trị của người
da trắng và kêu gọi người đọc tranh đấu vì độc lập dân tộc.
Người khơi dậy lòng yêu nước của Thành là thày Hoàng Thông dạy chữ
Hán, người có quan điểm chống Pháp nổi tiếng trong trường. Ông Thông
nói với các học trò trong lớp, hoạ mất nước còn tồi tệ hơn hoạ mất gia đình,
bởi khi mất nước thì toàn bộ giống nòi sẽ bị tuyệt duyệt. Thành đã đến chơi
nhà ông Thông và say sưa đọc những cuốn sách trong tủ sách trong đó có
tuyển tập các tác phẩm của những tác giả là nhà cải lương người Pháp,
Trung Hoa và Việt Nam. Theo một số tài liệu, Hoàng Thông đã tham gia
các hoạt động chính trị bí mật, thiết lập mối quan hệ giữa Thành với nhóm
kháng chiến chống triều đình và chính quyền thuộc địa Pháp.
Mặc dù mức độ tham gia của Thành vào các hoạt động đó không thể xác
định được, nhưng rõ ràng Thành đã ngày càng lên tiếng chỉ trích nhà cầm
quyền. Trong một số dịp, Thành đã công khai trước đám đông học sinh
trong sân trường, chỉ trích thái độ hèn hạ của triều đình, đòi giảm các loại
thuế nông nghiệp quá nặng đối với nông dân. Một học sinh tồ cáo hành
động của Thành cho nhà chức trách, Thành đã bị gọi lên văn phòng của
giám thị và bị khiển trách gay gắt.
Mùa thu năm 1907, tình hình chính trị ngày càng trở nên căng thẳng.
Vua Thành Thái, được người Pháp đưa lên ngôi từ năm 1889, buộc phải
