chống lại nhân dân, cần phải tính đến khả năng chuyển tiếp không hoà bình
lên chủ nghĩa xã hội. Vai trò Hồ Chí Minh rất quan trọng. Khi phó chủ tịch
Cộng Hoà Nhân Dân Trung Hoa Lưu Thiếu Kỳ bỏ một phiên họp mà người
phát ngôn Liên Xô xỉ vả Trung Quốc, ông giận dữ quay về toà đại sứ của
mình, Khrushchev khẩn khoản yêu cầu Hồ thuyết phục Lưu Thiếu Kỳ trở
lại. Sự cố gắng của Hồ đã giúp tránh được rạn nứt công khai. Nhưng theo
những người thân cận, Hồ rất buồn trước mâu thuẫn Trung - Xô về chiến
lược toàn cầu, một sự rạn nứt, theo ông, phá hoại nặng nề uy tín của phe xã
hội chủ nghĩa trước Thế giới thư ba và tạo thuận lợi cho bọn đế quốc chủ
nghĩa thù địch. Trong khi nhiều đại biểu Việt Nam nghiêng theo quan điểm
Trung Quốc, Hồ Chí Minh rất nghi ngờ tham vọng của Mao Trạch Đông và
muốn “toạ sơn quan hổ đấu”(có lẽ ám chỉ mối quan hệ giữa Moscow và
Washington). Vì thế ông ủng hộ vai trò Liên Xô trong những phiên họp
then chốt trong hội nghị. Quen với việc “làm theo ý bác” (bất cứ điều gì
Bác Hồ nói đều đúng) nên Lê Duẩn, Nguyễn Chí Thanh không nói gì. Tuy
nhiên khi về Hà nội, chắc họ cũng đã thì thầm với các thành viên khác của
Bộ Chính trị vẫn bất mãn về quan điểm “ba phải” của Hồ tại hội nghị.
Cuộc tranh luận được nối lại tại Đại hội lần thứ XXII Đảng cộng sản
Liên Xô diễn ra mùa Thu năm ấy. Một lần nữa, Hồ Chí Minh dẫn đầu đoàn
đại biểu Việt Nam Dân chủ Cộng hoà tại hội nghị và tìm cách né tránh
những vấn đề dễ gây tranh cãi. Nhưng khi Chu Ân Lai bỏ Đại hội và quay
về Bắc Kinh, Việt Nam buộc phải bỏ cuộc họp. Hồ Chí Minh và Lê Duẩn
cũng rời Moscow, nhưng không trở về Hà Nội ngay, họ tỏ thái độ trung lập
bằng cách đi thăm mấy nước cộng hoà Baltic thuộc Liên Xô.
Việc thành lập Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và
Quân Giải Phóng, tạo sức mạnh đối với phong trào kháng chiến chống Ngô
Đình Diệm ở Nam Việt Nam. Cuối năm 1961, Quân Giải Phóng đã phát
triển lên tới gần 15 ngàn người, gấp năm lần lực lượng nổi dậy mùa xuân
năm 1959. Với thuận lợi tăng quân số và sự cơ động, các đơn vị Việt Cộng
bắt đầu tấn công đồn bốt quân đội Việt Nam Cộng Hòa, đoàn xe hộ tống,
