tiệc chiêu đãi Lưu Thiếu Kỳ, Hồ Chí Minh bày tỏ lòng biết ơn sự giúp đỡ
của Trung Quốc, nhưng không đả động vấn đề chia rẽ giữa hai nước cộng
sản hùng mạnh, chỉ nhấn mạnh sự cần thiết đoàn kết, thống nhất trong phe
xã hội chủ nghĩa.
Mùa Xuân năm 1963, chế độ Diệm bước vào thời kỳ cuối cùng của
khủng hoảng, Phật giáo bất bình với sự thiên vị Thiên Chúa Giáo, dẫn đến
những vụ bạo động khắp các thành phố miền Nam. Ngày 11-6-1963, một
hoà thượng tự thiêu ngay tại một phố đông đúc ở Sài Gòn. Bức hình chụp
cảnh tự thiêu xuất hiện trên màn hình TV khắp thế giới, khiến dư luận thế
giới xúc động. Khi chính quyền Kennedy công khai đả kích Sài Gòn đàn áp
những cuộc biểu tình, em trai Diệm, cố vấn chính trị Ngô Đình Nhu giận
dữ nói, ông sẽ tìm cách thương lượng hoà bình với đại diện Mặt trận Dân
tộc Giải phóng miền Nam nhằm tống cố vấn Mỹ về nước và trung lập hoá
miền Nam. Theo một tin đồn, mùa Hè năm đó Hồ Chí Minh gửi một thư
riêng cho Ngô Đình Diệm đề nghị thương lượng. Không rõ Diệm có trả lời
hay không, nhưng khi Mieczyslaw Maneli, đại sứ Ba Lan trong Uỷ ban
Kiểm soát Quốc tế tại Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, hỏi Phạm Văn Đồng
những điều kiện cho hoà bình sẽ là gì, nghe đồn rằng thủ tướng trả lời “Mỹ
phải ra khỏi miền Nam. Trên những cơ sở chính trị này, chúng tôi có thể
thương lượng mọi thứ”. Khi được hỏi một chính phủ liên hiệp giữa Bắc và
Nam liệu có ra đời được không, Phạm Văn Đồng đáp “sẽ thương lượng
mọi thứ trên cơ sở của độc lập và chủ quyền Việt Nam. Hiệp định Geneva
tạo ra cơ sở chính trị và luật pháp cho điều này: không có căn cứ quân sự
hoặc binh sĩ nước ngoài trên lãnh thổ chúng tôi. Chúng tôi đi tới một hiệp
định với bất cứ người Việt Nam nào”. Theo Maneli, Hồ Chí Minh có mặt
trong cuộc hội đàm này, nhưng không nói gì.
Không rõ liệu Hồ có nghiêm túc đề nghị thương lượng với Diệm và với
những điều khoản thương lượng là gì. Hà Nội đã thể hiện thành tâm từ
1962 muốn thương lượng hoà bình với Mỹ, nhưng đó là những điều kiện
cho hoà bình - rút hoàn toàn quân đội Mỹ và hình thành một chính phủ liên
hiệp ba phái ở Nam Việt Nam, ngụ ý Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền
