(Hồ) lưỡng lự, nhưng khi tôi rời miền Nam tôi đã chuẩn bị sẵn sàng mọi
thứ. Tôi chỉ có một mục đích - giành thắng lợi cuối cùng”.
Đầu tháng 11-1963, một cuộc đảo chính quân sự xảy ra được chính
quyền Kennedy chấp thuận lật đổ chế độ Diệm. Nhà Trắng ngầm bật đèn
xanh cho đảo chính, ủng hộ ban lãnh đạo mới tại Sài Gòn. Tuy nhiên, cả
Ngô Đình Diệm và người em trai Ngô Đình Nhu bị giết sau khi đầu hàng
phe đảo chính.
Việc thành lập chính phủ quân sự mới tại Sài Gòn làm thay đổi cơ bản
triển vọng của các nhà chiến lược của Đảng ở Bắc Việt. Một mặt, họ không
còn dựa vào công tác tuyên truyền chống lại Ngô Đình Diệm để mở rộng
lực lượng cho Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam và Việt Cộng. Trên
thực tế, nhóm cầm quyền mới do tướng Dương Văn Minh (Minh “lớn”) lên
nắm quyền trong làn sóng hăng hái, đặc biệt ở các thành phố, nơi chống đối
Diệm và gia đình ông chiếm tỷ lệ cao. Mặt khác, những nhà hoạch định
chính sách ở Hà Nội lường trước, chính quyền mới vẫn thiếu một cái đầu
như Diệm và mạnh mẽ chống lại phong trào kháng chiến. Biết được chủ
nghĩa bè phái khá nặng nề phong trào dân tộc Việt Nam từ kỷ nguyên thuộc
địa, các lãnh đạo Đảng tiên đoán, chính phủ quân sự, ngày càng yếu kém,
do vậy mở đường cho cách mạng chiến thắng. Tại cuộc họp Bộ Chính trị
đầu tháng 12-1963, Hồ Chí Minh tiên đoán - rất may sau này lại đúng - đây
chưa phải là cuộc đảo chính cuối cùng tại Sài Gòn.
Dù dễ đánh giá tình hình mới, một câu hỏi khó trước khi có kết luận,
điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Liệu lực lượng nổi dậy ở miền Nam có đủ sức
đẩy mạnh chiến tranh để hy vọng chính quyền mới sụp đổ nhanh? Hoặc họ
có cần tăng cường áp lực quân sự để hy vọng có một cuộc thương lượng
dàn xếp hay không? Liệu miền Bắc có đóng được vai trò trực tiêp chỉ huy
trong cuộc chiến? Điều gì xảy ra nếu Mỹ nhảy vào cuộc xung đột với vai
trò chính để cứu chính phủ bù nhìn Sài Gòn trước sự sụp đổ sắp tới? Bất
ngờ ba tuần lễ sau khi Ngô Đình Diệm bị giết tại Sài Gòn, John F. Kennedy
bị ám sát tại Dallas. Cái gì sẽ đến nếu người kế nghiệp, Lyndon B. Johnson,
thay đổi đường lối thậm chí hiếu chiến hơn Kennedy?
