những cuộc thi cử phải dịch như sau: Nếu các ông còn đeo đuổi mãi những
cuộc thi cử lỗi thời ấy, thì trong khoảng trăm năm nữa các ông sẽ được nghe
người ta chửi vào mặt. Khi nào thì các ông sẽ thoát khỏi cảnh cá chậu chim
lồng ấy?).
Xét rằng: D đã cho phép học trò của anh ta hội họp (!) và những học trò
ấy đã đọc câu phương ngôn: "Người trong một nước phải thương nhau cùng"
(tội nặng chưa!).
Lại xét rằng: Trong các buổi diễn thuyết họ đã nói đến vấn đề mở mang
trí tuệ, họ đã bàn đến những nhu cầu đời sống văn minh, đến việc giảm bớt
những hội hè đình đám vô ích, đến lợi ích học hành, họ lại còn khêu gợi cho
người nghe ý thức về chủ quyền của nhân dân và trình bày điều đó như là một
nguyên lý cơ bản (của cái gì?) và gây cho mọi người ý nghĩ khinh bỉ (khinh
bỉ ai?).
Xét rằng: Nếu không trừng phạt nghiêm khắc những hoạt động ấy theo
đúng pháp luật, thì nhân dân không khỏi bị lôi cuốn theo những gương xấu
như vậy.
Chiếu chỉ, xử tên A, B và C tử hình án treo cổ, xử đánh D và F 100
trượng (chỉ có thế thôi à!) và đày chúng biệt xứ đi xa 1.500 kilômét khỏi
nước An Nam (chúng ta cần chú ý là những bị cáo không được phép tự bào
chữa và họ hoàn toàn không hề biết gì cả về những lời buộc tội lẫn bản án).
Như vậy chỉ vì họ là những nhà văn thân danh tiếng, họ đã lập hội và
diễn thuyết, họ đã ăn mặc Âu phục và cắt tóc ngắn, họ đã công kích những
việc phù phiếm, hô hào đồng bào của họ thương yêu nhau, và họ đã nói đến
dân quyền mà những người An Nam ấy đã bị xử tử hình và bị đày đi biệt xứ.
Công lý nước Pháp ở Đông Dương là như thế đấy!
