NGUYễN áI QUốC
Tài liệu tiếng Pháp, lưu tại
Viện lịch sử Đảng.
PHONG TRàO CáCH MạNG ở ấN Độ
Cuộc xung đột Hy Lạp - Kêman
12
hay đúng hơn là cuộc xung đột Anh -
Thổ đang diễn ra. Các cuộc khởi nghĩa ở Malaba
13
đang được dư luận hết sức
chú ý. Đế quốc Anh đang phải chống đỡ khắp nơi. Nhắc lại lịch sử phong
trào cách mạng ấn Độ lúc này là một việc lý thú.
Từ cuộc khởi nghĩa năm 1857, đế quốc Anh tưởng đã dìm được tinh
thần cách mạng của nhân dân ấn Độ trong cuộc đàn áp đẫm máu và thiết lập
vĩnh viễn sự bóc lột áp bức dã man của phương
Tây lên hai bờ sông Hằng. Chúng đã lầm to.
Năm 1880, nhà triết học Rama Kơrisơna dùng tôn giáo để truyền bá
cách mạng. Ông tôn thờ nữ thần Kali và khuyên đồng bào mình tôn thờ nữ
thần, người mẹ của lực lượng phá hoại và xây dựng.
Đamôđa và Bankơrisơna kế tục sự nghiệp của Rama và giáo dục
chủ trương cách mạng một cách dũng cảm, công khai. Tất nhiên cả
hai đều bị bắt giữ và đày biệt xứ.
Đến năm 1897 tờ báo Kêxari mới ra đời, người chủ trương là Tilắc. Bài
báo đầu tiên của ông là bài văn xuất sắc "Lời than của Xiôgi". Nội dung kể
chuyện một ông vua cũ tỉnh dậy từ dưới mồ sâu, trở lại thăm vương quốc thân
yêu. Ông rất buồn khi thấy thần dân của mình phải chịu kiếp nô lệ khổ nhục.
Ông kêu gọi tất cả
những người ấn Độ hãy thức tỉnh và hợp lực để lật đổ ách ngoại bang và
giành lại nền độc lập mà ông đã truyền lại cho họ.
