Tờ báo thường xuyên phổ biến cho độc giả tìm hiểu phương pháp cách
mạng Nga.
Một phong trào giải phóng được lãnh đạo dũng cảm, cho đến khi tờ báo
bị đình bản và chủ nhiệm bị đi đày.
Nhân tiện xin nói rằng ở châu á, người ta quan niệm sự chân thật và
lương tâm nhà báo khác với châu Âu. Những nhà báo tư sản phương Tây sẽ
cười nếu chúng ta nói với họ rằng phần lớn các bài ở các báo xã hội chủ
nghĩa như tờ Kêxari, Vihari, v.v. đều viết không lấy tiền và đôi khi cả biên tập
viên còn được trả công bằng những tháng, thậm chí bằng những năm tù. Đấy
là trường hợp của tờ Vihari, ba biên tập viên đều bị bắt và lần lượt bị kết án.
Nhưng điều đó không làm thay đổi thái độ lẫn cách suy nghĩ của họ. Trong số
"người làm công", những ai có thể tự cho mình như thế?
Cuộc vận động đặc biệt lên cao từ sau chiến tranh Nga - Nhật. Hai sự
kiện tiêu biểu sau đây đánh dấu tình hình tư tưởng của người bản xứ. Tượng
nữ hoàng Víchtôria bị bôi nhọ vào đêm trước lễ kỷ niệm ngày sinh của nữ
hoàng. Bài hát Banđêmataran - bài Mácxâye của người ấn Độ - được phổ
biến nhanh chóng và được hát bằng tất cả các thổ ngữ của ấn Độ.
Những hội Amxilam Xanitơ - tổ chức rèn luyện tinh thần và
thể lực - được thành lập khắp nơi như có phép lạ. Việc tẩy chay
hàng hoá Anh và làm tan rã tinh thần các đơn vị lính bản xứ được
nghiên cứu rất công phu.
Những nỗ lực không ngừng đó đã đem lại kết quả. Tháng 1 năm 1915,
nhiều trung đoàn nổi lên bạo động và do sự gián đoạn của mậu dịch Anh - ấn,
các ngân hàng thuộc địa ở khu Xiti đã bị thua thiệt một triệu phrăng do những
cổ phiếu không được thanh toán trong năm 1920.
Thảm hoạ của đất nước đã xoá bỏ sự phân biệt đẳng cấp và tôn
giáo. Người giàu người nghèo, quý tộc và nông dân, Hồi giáo và
Phật giáo, đều hợp sức đoàn kết.
Nhiều nhân vật tiên tiến, nhiều giáo sư đại học như Hácđayan
và những người khác đã hy sinh tài sản, đã từ chối những chức vụ
cao mà chính phủ thuộc địa muốn ban cho họ để dễ bề khuất phục.
