sàng xuyên thủng da trời bị nấu chín theo nghĩa đen của từ.
Từ sáng đến giờ chẳng có một người khách nào! Tôi đã đói và tôi uốn
mình khó khăn trong khung hình chữ nhật hợp thành cái ách cho con vật -
hình người là người kéo xe tay. Hai gọng của chiếc xe đè nặng lên cánh tay
tôi và bánh xe thì kêu rên rỉ như thể chúng khát nước.
Tôi và chiếc xe của tôi tiếp tục kéo nhau về hướng Dinh
Thống đốc. Những lá bàng rộng bản và lá cau làm thành những tấm
gương phản chiếu tập trung toàn bộ sức mạnh của mặt trời đến
người đi đường. Người ta cứ tưởng toàn bộ vũ trụ đã biến thành
một lò hoả táng.
Hai hay ba người da trắng có mặt trên quảng trường; họ là những người
da trắng duy nhất có cảm tình với người bản xứ, bởi vì họ là người bằng
đồng; nhưng lại là những khách hàng tồi vì họ chẳng bao giờ đi xe kéo!
Tôi thấy một bóng người đi ra khỏi dinh. Tôi tự nhủ: "Một người ra khỏi
nhà hộp này chắc phải là một người lịch sự, mà một người lịch sự thì không
đi bộ dưới trời nắng thế này; ông ta sẽ đi xe; và ông ta sẽ là khách hàng của
tôi. Khi tôi thấy áo đen của ông ta, tôi càng lạc quan vì tôi cho đó là một thầy
thông
1)
(Một người thông ngôn An Nam). Tôi chạy đến đón ông ta. Đó là
một cha đạo, một cha đạo đáng kính.
Tôi cúi người xuống chân ông ta để ông ta có thể lên xe dễ dàng hơn, đó
là cách thanh lịch để đón khách. Đáng lẽ đặt chân lên bệ xe, con người thánh
thiện lại muốn đặt chân lên mông tôi. Tôi hiểu ngay cử chỉ ấy, vì tôi đã quen
với những người hiền như thế rồi; và tôi bỏ chạy với chiếc xe kéo của tôi; tôi
vốn đã quen với những trò nhào lộn này rồi, nghề nghiệp buộc tôi như thế.
Trong khi chạy ra xa, tôi còn nghe vị con của Chúa trời lẩm bẩm câu kinh
ngẫu hứng: "Khốn kiếp! vị tông đồ nói - người ta không thể bước đi một
bước mà không bị bọn xe kéo tồi tàn này quấy rầy!"
Sự cố này làm tôi quên cả mệt mỏi, cả đói khát, vì sau khi đạt được
khoảng cách khá xa giữa "cha tôi" và tôi, tôi đùa cợt, nghĩ đến Chúa, đến hình
ảnh con người, tức là đến người nọ và tôn giáo của anh ta. Khi tôi quay đầu
