HỒ QUÝ LY - Trang 17

hạ thảo”. Dọc bờ khe nước, những luống rau diếp dại, bồ công anh, rau vòi
voi, cây cỏ xước, cây xấu hổ tía... Những nô tì trồng những ruộng sâm,
ruộng tam thất, ruộng nghệ đen... Bốn mùa ở đây hoa nở. Mầu xanh, mầu
hồng, mầu vàng, mầu tím, mầu đỏ luôn hiện ra trước mắt khi bước vào khu
trại.
Nguyên Trừng về ở với ông ngoại khi bà công chúa Huy Ninh sinh em Hán
Thương. Từ khi con trai đi hái thuốc trong rừng bị lũ cuốn mất tích, cụ
Phạm Công sống hiu quạnh cùng với người gia bộc tên là ông Lặc. Hồi Lê
Quý Ly hành quân vào Hoá châu, cụ Phạm Công đi theo con rể làm thầy
thuốc. Ông Lặc người Chiêm Thành bị thương sắp chết đã được cụ Phạm
cứu sống. Cảm ơn cải từ hoàn sinh, ông Lặc xin theo hầu cụ lang Phạm và
trở nên người lão bộc trung thành.
Cụ Phạm vốn người trầm tĩnh, ít nói. Ngoài việc làm thuốc chữa bệnh, cụ
dành tất cả thời gian cho việc đọc sách, cụ học rộng, uyên thâm tam giáo.
Ngoài ba gian nhà thuốc, cụ còn cho xây ở đằng sau một thư đình, nơi đó
cụ lưu giữ sách của trăm nhà. Trong trại thuốc có hai cây lan cổ thụ: cây
hoàng lan trồng trước dược thảo am, và cây ngọc lan trồng cạnh thư đình.
Cụ thường mắc võng, cầm cuốn sách, nằm dưới gốc lan, nơi nhắm mắt lại
cụ vẫn ngửi thấy mùi hoa thoang thoảng và vẫn nghe thấy tiếng xì xào của
gió đùa trên những đoá hoa ngọc ngà.
Khi Trừng lên tám tuổi, thái sư Quý Ly đưa Trừng đến cho ông bố vợ.
Quan thái sư làm việc ấy vì hai lý do. Thứ nhất, Quý Ly muốn làm trọn cái
đạo của người rể hiền; ông vừa trọng vừa thương ông bố vợ, Phạm Thị vợ
thái sư chết đã là một đòn nặng nề với ông lang già, nay đến lượt người con
trai chết, cụ Phạm trở nên suy sụp như kẻ mất hồn, có đứa cháu ngoại ở bên
cạnh may ra cụ còn khuây khoả. Thứ hai Quý Ly muốn nhờ cậy ông nhạc
rèn giũa cho Nguyên Trừng nên người; ở kinh thành Thăng Long này ai
chẳng biết cụ Phạm là người học rộng. Quý Ly bảo Trừng:
- Con quỳ xuống lạy ông ngoại đi.
Đáng lẽ đến chào ông, cháu chỉ phải cúi đầu xuống vái; đằng này Quý Ly
bắt con quỳ lạy. Ông ngoại đang ngồi trên giường, vội bước xuống đỡ cháu.
Ông hiểu thâm ý của chàng rể: