HỒ QUÝ LY - Trang 329

cha. Đọc liên tục, đọc mải miết đến nỗi trời sáng lúc nào chẳng rõ. Minh
Đạo vạn tuế! Cám ơn người cha kỳ diệu đã cho em cuộc sống, lại còn cho
nhìn rõ những ánh sao trên con đường mà em đang bước...
Quý Ly lặng im, nhắm mắt lại. Ông hiểu sự nhiệt tình của Hán Thương. Nó
giống ta - ông thầm nghĩ - Còn Nguyên Trừng thì sao? - ông tự trả lời ngay
sau đó - Nó cũng giống ta, nhưng... còn khác ta... Ông không kịp suy nghĩ
tiếp vì một tiếng nói thứ ba cất lên, tiếng nói của Nguyễn Cẩn:.
- Minh Đạo là gì? Đó là đường đi của minh chủ. Tôi đã được sống gần
minh chủ. Tôi hiểu tâm huyết của người...
Hai chữ minh chủ của Cẩn làm ông xúc động. Nó chứng tỏ Cẩn có nhiều
suy nghĩ. Ở thời buổi đại loạn có bao người xứng được gọi là minh chủ.
Những người lỗi lạc thường phải đắn đo suy ngẫm, bởi vì chỉ một bước
chệch chân sẽ ôm hận ngàn năm. Đem tấm thân gửi gắm cho ai? Người
hiền tài như cô gái đẹp, sao cho bõ công trang điểm má hồng. Ở thời thiên
tuý giả hay thật quả là mù mờ hỗn độn. Một người nào đó đã nói: thà làm
hoa hèn cỏ dại, chịu nát trong rừng sâu núi thẳm, còn hơn thờ một kẻ thất
phu... Có người nói Phạm Sư Ôn xứng danh minh chủ. Nhà sư đó là kẻ thù
của ông, nhưng thái sư vẫn trọng. Ông ta thật hào hùng, tiếc thay vẫn còn
thiếu một cái gì đó mà nhà Phật gọi là đại trí. Ngẫm lại mình, ông đã xứng
đáng một minh chủ hay chưa? Người đời vẫn gọi ông là một kẻ gian hùng.
Ông thở dài... Thôi, cũng đành mặc miệng thế gian! Chỉ cốt ta thành công.
Mà cả sự thành công nữa, ông cũng mong nó ở một tầm cao mà người đời
không thể nhìn thấy... Còn Trần Khát Chân, Trần Nguyên Hàng thì sao? Họ
có khả năng trở thành minh chủ chăng? Ông không tin. Ở họ bốc lên mùi
mốc meo cũ kỹ. Nhưng họ là những người trung thực, những người tài.
Ông vật lộn với họ, nhưng vẫn tiếc, vẫn trọng...
Ông cứ nghĩ miên man như vậy và chợt hiểu ra một điều: ý định giảng giải
Minh Đạo của ông đêm nay không cần thiết. Những người như Hán
Thương, Nguyễn Cẩn, với ông vốn đồng thanh tương ứng. Họ chỉ cần đọc
qua sách là hiểu; thậm chí chưa cần phải đọc, họ đã hiểu ông; bởi vì họ với
ông là một, họ có thể cảm nhận được ông. bởi vì trong họ đang chảy một
bầu máu nóng hoàn toàn mới mẻ. Ở những cuộc đổi đời nào cũng vậy, họ là