HỒ QUÝ LY - Trang 331

Và điều đáng bàn chính ở chỗ đó.
Quý Ly nhíu mày:
- Sao lại đáng bàn?
- Đức phu tử muốn trong một nước, người nào lo việc người nấy. Dân lo
việc của dân, quan lo việc của quan, vua lo việc của vua. Không được lạm
bàn việc người trên. Nay, cha làm quan lại bàn việc của vua, thậm chí lại
dám khen chê cả lời của Phu Tử. Vì muốn nhanh nên chẳng theo vết người
xưa. Cha đã phạm chính danh. Chính vì vậy kẻ sĩ trong nước nhao nhao
phản đối. Lại cũng vì muốn nhanh, nên chính sách thay đổi. Người dân đen
chỉ muốn ăn no ngủ kỹ. Trong khi đó, lúc thì cha ban chiếu tiền giấy, lúc thì
hạn nô, rồi hộ khẩu, chính sách liêm phóng... Kẻ thừa hành nhân cơ hội đục
nước béo cò. Cha ơi cha? Xin hãy nghe con. Con xin dâng lời nói thẳng:
Lòng dân không theo cha đâu.
- Nào, nào? Bình tĩnh lại đi Nguyên Trừng. Ta biết, nhiều điều con nói
đúng. Nhưng con vẫn thiếu sót ở một điều cơ bản: đó là đất nước ta quá ư
hỗn loạn, cần có một thay đổi, cần có một sự đảo lộn. Lẽ dĩ nhiên, tàn nhẫn
đấy, đau thương đấy, nhưng ta sẽ cố gắng cho bớt đầu rơi máu chảy. Chỉ
duy có một điều bất lợi cho ta: Nhà Minh đang lăm le nhòm ngó. và họ đã
ổn định, đã hùng cường rồi. Trong khi đó công việc của nước ta còn đang
bê bối. Việc chưa xong, lòng người lại khảng tảng. Ta chỉ cầu mong trời
cho ta được hai chục năm nữa... Nguyên Trừng? Hãy tỉnh lại đi! Đừng uỷ
mị thế, con... Chỉ cần hai mươi năm nữa thôi, ta sẽ đào tạo một lớp kẻ sĩ
mới. Bọn hủ nho này lúc đó đã chết, lo gì lòng dân chả ngả về ta...