Nguyễn Xuân Khánh
Hồ Quý Ly
Chương 2
Tây Đô tưng bừng náo nhiệt. Suốt dọc đường lát đá từ cửa Nam đến núi
Đún được cắm đầy những lá cờ ngũ sắc. Chót vót trên đỉnh Đốn Sơn treo
một lá cờ trên thêu hai chữ Đại Việt rất to. Lá cờ đại hình vuông nhiều mầu.
Các phường trưởng, xã trưởng từ sáng sớm đã bày hương án, thắp hương ở
nhà công quán, rồi ra lệnh cho bọn con em đánh trống đánh chiêng thì
thùng rộn rã. Cửa Tiền mở rộng. Từ chòi cao trên thành người lính canh đốt
một tràng pháo to và dài. Khói pháo tụ thành đám mây trắng. Xác pháo trải
khắp cửa Tiền như ai rắc hoa đào. Trăm quan mũ áo cân đai tề chỉnh; theo
thứ bậc từ nhất phẩm trở xuống, hàng một nối đuôi nhau tiến vào hai cửa tả
hữu đến điện Minh Đạo. Trên lầu Quảng Văn, người lính gọi loa dõng dạc
truyền lời mở hội. Hội Đốn Sơn sẽ mở trong năm ngày. Còn trọng đại hơn
cả hội thề Đồng Cổ ở đô cũ Thăng Long, bởi vì nước Đại Việt vừa mới xây
dựng xong một toà kinh thành vững chãi bằng đá, một toà thành chưa hề
thấy trong lịch sử. Ngày thứ năm là ngày hội chính. Sẽ linh đình rước vua
từ điện Minh Đạo lên đỉnh Đốn Sơn. Trăm quan đều phải có mặt đầy đủ để
ăn thề. Người nào vắng mặt sẽ bị phạt nặng. Người dân kinh đô cũng phải
có mặt trong hội. các xã trưởng, phường trưởng phải kiểm soát, và phát cho
mỗi nhà một quan tiền giấy.
***
Vùng chân núi Đún là tụ điểm chính của Kinh đô mới. Ở đó có chợ Đún, có
sông đào ăn thông với con hào thành rồi ra sông Mã. Những con đường cái
lớn từ các nơi cũng đổ về chân núi Đún. Việc giao thông thuận tiện đã biến
nơi đây thành nơi giao lưu bắt đầu sầm uất Những ngôi nhà lá nhanh chóng
mọc lên ở ven các con đường từ trước ngày hội. Những người buôn bán
tinh ý đã nhìn thấy tương lai của vùng kinh kỳ mới. Người ta bàn tán với
nhau: “Sang năm sẽ mở khoa thi tại đây; các ông lớn bà lớn cũng đã lập
dinh cơ chuyển vào đây ở, rồi đi theo là binh lính, nha lại; cả các quan địa
phương cũng sẽ nô nức về chầu... Và biết đâu đấy, còn nhiều điều khác lạ
sẽ xảy ra. Đất này sẽ làm ăn được”
