- THUẾ ĐIỀN : ruộng tư điền mỗi mẫu nộp 5 thùng lúa. Ruộng dâu
chia làm 3 hạng : hạng nhứt đóng 5 quan, hạng nhì đóng 4 quan, hạng ba
đóng 3 quan.
Thuế suất mới này công bình hơn đề nghị của Đỗ Tử Bình trước kia.
Năm Nhâm Thìn (I40I), nhà Hồ lập ra một thứ THUẾ ĐÁNH VÀO
CÁC THUYỀN BUÔN. Thuyền buôn chia làm ba hạng : hạng nhất phải nộp
mỗi chiếc năm quan, hạng nhì nộp 4 quan, hạng ba nộp 3 quan.
ĐIỀN ĐỊA
Việt Nam là một quốc gia nông nghiệp. Ruộng đất là vấn đề sống chết
của dân, cho đến nỗi người ta thường nói : thù oán nhau như giành trâu cướp
ruộng ! Vì vậy mà chế độ điền thổ của tư nhân được quy định chặt chẽ, rành
mạch, từ quyền thừa hưởng di sản của tổ tiên đến việc kế thừa hương hỏa.
Ngay dưới thời Pháp thuộc và mãi đến ngày nay, luật pháp vẫn phải nhìn
nhận sự hương hỏa trong việc thừa kế của mỗi gia đình.
Dưới thời phong kiến, nhà vua thường cấp cho xã thôn hoặc các đoàn
thể khác ruộng đất để hưởng dụng, tức là công điền, công thổ, cấm không
cho bán, cầm thế. Công điền, công thổ, nếu thuộc về hạng khẩu phân điền,
thì cứ ba năm một lần, chiếu theo số nhân đinh của xã thôn mà quân phân
cho mọi người trong làng ; nếu là hạng lương điền thì để riêng, cấp cho binh
lính.
Ngoài hạng công điền công thổ vua cấp, các xã thôn giàu còn có những
công điền công thổ khác như trợ sưu điền để giúp tráng đinh một phần sưu ;
học điền để lấy huê lợi nuôi thầy dạy học, hoặc cấp giấy bút cho học trò
nghèo ; cô nhi điền, lấy huê lợi giúp trẻ mồ côi, quả phụ điền để giúp kẻ góa
bụa. Xã thôn còn có bổn thôn điền do xã thôn xuất công nho ra mua của tư
nhân và nộp thuế. Hạng ruộng nầy có thể cầm bán được. Còn hạng ruộng
của những người tuyệt tự cũng cho xã thôn làm hậu điền thì không cầm bán
được.
