nhất. Cái làm tôi nhớ nhất là nụ cười của anh, chỉ hơi nhếch mép về một
bên. Khi anh ấy cười kiểu ấy với tôi thì tôi đã giậm chân cho rằng mình bị
lăng nhục.
— Ông ấy thương yêu em gái chứ?
— Tôi không biết. Thời trẻ, anh ấy chịu đau đớn một mình, sống cách
biệt với mọi người. Anh ấy đọc rất nhiều sách. Hễ bắt được là cha tôi đốt
sách đi khiến Gaston nhiều khi phải vào phòng ngủ để đọc.
— Bà vừa nói ông ấy đã thổ lộ những chuyện riêng tư với bà kia mà?
— Tôi nói là anh ấy kể lại những cuộc phiêu lưu tình ái của mình.
Nhưng tôi cho đấy là anh tôi nói với chính mình, nói để xác định cá nhân
mình.
Thật là lạ lùng khi thấy ba người đối thoại cùng nhếch mép cười. Có thể
nụ cười của hai người đàn ông là do bị ảnh hưởng nụ cười của bà già
chăng? Các cửa sổ vẫn để ngỏ. Nhưng họ như đang ở rất xa Paris về mặt
không gian và thời gian.
Họ có một cảm giác buồn tẻ như đang sống trong một ngôi nhà cổ xây
bằng đá như một pháo đài có tu viện, có phố xá chật hẹp trong những buổi
chiều mùa đông.
— Bà thấy ông anh bà là người thế nào?
— Tôi có thể nhầm lẫn.
Bà nhìn hai người với vẻ bối rối.
— Tôi cho rằng anh ấy cũng như mọi người thôi... Đến tuổi nào đó,
chúng ta có thể đánh giá về con người đó... Khi tôi chưa vào tu viện...
Nói tới đây bà có vẻ xấu hổ.
— Ông hiểu là tôi định nói gì rồi. Khi còn sống với Gaston tôi thấy anh
ấy có vẻ phiền muộn về vẻ điển trai của mình và làm ra vẻ mình là một trí
thức chán chường.
— Lúc ấy ông Gaston bao nhiêu tuổi?
— Mười bốn. Sau đó anh bắt đầu đọc tiểu thuyết Nga. Anh ấy để tóc dài,
không cắt móng tay và nhìn cha tôi với một vẻ uất hận.
— Ông ấy có bạn bè không?
— Không. Không có bạn thân. Mẹ tôi muốn tổ chức một cuộc gặp mặt
