Ngày 26/12, Gennady Yanaev trở thành Phó Tổng thống. Các đại biểu
nhân dân miễn cưỡng chấp nhận sự chọn lựa của Gorbachev nhưng Tổng
thống thuyết phục: “Tôi muốn có một người mà tôi hoàn toàn tin cậy ở bên
mình trong bước ngoặt khó khăn hơn cả trong đời.” Thời gian dần cho thấy
đó là sự lựa chọn tồi. Ông đã tạo dựng một ê-kíp mới kiểu Gorbachev.
Gennady Yanaev đã đi nhiều nơi trên thế giới với danh nghĩa là quan chức
của Đoàn Thanh niên Cộng sản (Komsomol) và của công đoàn, nhưng lại
không công bố tiểu sử công khai. Ông là người có tính nhút nhát và nói
năng kém cỏi. Cuộc đối thoại của ông thường chỉ là nhắc lại quan điểm của
những người khác. Rất rõ là ông lại trở thành một người được Gorbachev
bổ nhiệm, người không có uy tín và lòng tin của dân chúng. Như vậy, họ sẽ
không làm giảm sự chú ý của Tổng thống. Anatoly Lukyanov ngày càng có
ảnh hưởng sâu rộng. Là Chủ tịch của Xô viết Tối cao, hóa ra ông là nhân
vật có ảnh hưởng lớn trong nhóm Soyuz, nghiêng về xu hướng duy trì chế
độ Liên bang. Quan niệm về một người phát ngôn trung lập là trái với ông.
Gorbachev tin tưởng ông. Khi Evgeny Primakov bắt đầu thông báo một
cuộc gặp giữa Lukyanov và Nhóm Liên Khu vực, Mikhail Sergeevich ngắt
lời: “Hãy đợi cho đến khi Lukyanov báo cáo cho tôi biết về cuộc gặp này
đã. Ông ấy luôn nói thật.”
Khi có các cố vấn mới, Gorbachev không còn lắng nghe ý kiến của
những người cũ. Trong số nhân vật ủng hộ mạnh mẽ cải tổ, Aleksandr
Yakovlev là nhân vật nổi bật nhất. Khi Hội đồng Tổng thống bị giải thể,
không ai thay vị trí ông này trong Hội đồng An ninh, thành lập vào tháng
3/1991. Ông vẫn tiếp tục giữ chức cố vấn, với một văn phòng tại Kremlin,
nhưng ai lắng nghe ông nữa? Cuối cùng ông xin từ chức vào tháng 7/1991,
khi ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng bắt đầu có những hành động chống
lại ông. Có thể hiểu được ông cảm thấy phiền lòng khi Gorbachev không
làm gì để bảo vệ ông. Những người ủng hộ chương trình Shatallin-
Yavlinsky không còn được ưa chuộng nữa.
