GORBACHEV CHỊU TRÁCH NHIỆM GÌ TRONG CÁC VỤ ĐỔ
MÁU?
Trách nhiệm của Gorbachev đến đâu trong các vụ đổ máu tại Tbilisi,
Baku, Vilnius và Riga? Vụ trấn áp ở Tbilisi diễn ra do sự đổ vỡ về đường
lối lãnh đạo từ trung ương đến thủ đô của nước cộng hòa Gruzia. Giá như
Shevardnadze đến Tbilisi thì toàn bộ bi kịch này có thể không xảy ra.
Không có lý do gì để nghi ngờ sự bào chữa của ông rằng những người lãnh
đạo Đảng ở Gruzia đảm bảo với ông mọi việc đang trong tầm kiểm soát.
Gorbachev có thể chỉ chịu trách nhiệm đưa ra quyết định cuối cùng, khi
không đùn đẩy cho ai được. Do vậy, ông chỉ chịu trách nhiệm gián tiếp
trong vụ trấn áp mà thôi.
Baku thì dễ hiểu hơn. Gorbachev có liên quan vì đã phê chuẩn việc
dùng vũ lực. Ở mức độ nào đó, ông là người khởi động vụ trấn áp này. Lỗi
xuất phát từ việc ông đánh giá sai về người ly khai, ông cho rằng có thể dễ
dàng dập tắt phong trào của họ.
Vinlius là sự kiện khó khăn và nhạy cảm nhất. Lúc nào ông cũng tin
Landsbergis và phong trào Sajudis chỉ đại diện cho thiểu số dân chúng
Lithuania, trong khi đó, trên thực tế phong trào này nhận được sự ủng hộ
mạnh mẽ và rộng rãi của quảng đại quần chúng. Ông tin vào những tuyên
bố phát ngôn từ Đảng thân Moskva và bỏ qua bộ máy Đảng do Brazauskas
lãnh đạo. Nhưng thực tế, bộ máy của Brazauskas hoàn toàn có ảnh hưởng ở
đây, trong khi Đảng thân Moskva lại không hề có mảy may ảnh hưởng nào.
Ông nghe theo lời khuyên của phái bảo thủ là dùng sức ép quân sự buộc
Lithuania chấp nhận từ bỏ chủ trương giành độc lập. Bằng cách gửi một
bức điện ngày 10/1, ông chủ tâm nghiêm trọng hóa tình hình. Người ta kêu
gọi người dân Lithuania từ bỏ cố gắng lập lại trật tự tư sản. Họ phải chịu
hoàn toàn trách nhiệm trước những việc xảy ra nếu không lập lại hiến pháp
Xô viết. Chẳng lẽ ông không nghĩ tới bức tối hậu thư mà ông gửi tới Vilnius
