Mặt khác, phái bảo thủ trong Đảng và các đại diện kinh tế chắc chắn sẽ gạt
ông khỏi cuộc chơi. Để thực hiện học thuyết này, ông phải trả giá bằng cả
sự nghiệp chính trị của mình.
Hệ quả lâu dài mà Gorbachev để lại là ông đã dẫn dắt nhân dân ông từ
một đất nước ổn định sang một đất nước bất ổn. Do vậy, người dân Xô viết
trở thành tù nhân của một tương lai mù mịt. Sự bất ổn đã làm cho họ được
tự do. Bắt đầu bằng bước đi liều lĩnh, lần đầu tiên trong lịch sử Xô viết, các
công dân cảm thấy trong một chừng mực nhất định mình là những người tự
do. Họ tự chịu trách nhiệm trong việc giải quyết các rủi ro vốn có của cuộc
sống hàng ngày mà chính Gorbachev mang lại cho họ một điều gì đó quý
giá, đó là quyền được nghĩ và quyền được tự xoay xở với cuộc sống của
mình.
CẢI TỔ CỦA ĐẶNG TIỂU BÌNH: MỘT CHIẾN LƯỢC THAY
THẾ
Sự chuyển đổi của Trung Quốc sang kinh tế thị trường là một nhu cầu.
Di sản đầy khiếm khuyết của Mao Trạch Đông đe dọa sự bất ổn trong xã
hội. Nền kinh tế chỉ huy truyền thống, kế thừa của Liên bang Xô viết chứng
tỏ không đem lại hy vọng về mức sống cao cho hàng triệu người dân Trung
Hoa. Thủ tướng Triệu Tử Dương đã thuyết phục được phe bảo thủ trong
giới lãnh đạo rằng việc thử nghiệm cải cách kinh tế hướng thị trường hoàn
toàn không làm xói mòn sức mạnh chính trị độc tôn của Đảng Cộng sản
Trung Quốc. Các cải cách này bắt đầu ở nông thôn vào cuối những năm
1970 và gặt hái được thành công to lớn. Không có chiến lược cải cách tổng
thể. Giới lãnh đạo Trung Quốc cực kỳ linh hoạt và thực dụng. Khi họ phát
hiện chính sách cụ thể trong một lĩnh vực thất bại, họ rút ngay ra những bài
học kinh nghiệm và chuyển hướng cải cách ở giai đoạn sau. Naughton gọi
đó là “dò đá qua sông” để miêu tả cách tiếp cận của người Trung Quốc.
Người ta vạch kế hoạch giải quyết các vấn đề kinh tế trước mắt. Sự điều
chỉnh về mặt phối hợp hành chính đi cùng với điều chỉnh thị trường đã
