1799 khi quân đội Áo - Nga buộc Pháp phải rút khỏi bán đảo. Trên thực tế,
như Woolf đã nhận định: “Những cuộc nổi dậy đã đánh dấu thời kỳ thống
trị của Napoleon ở nước Italy”.
Như thế, rõ rằng là một số tác giả có thái độ thù địch với người Pháp trong
khi những người khác thì có thái độ nước đôi. Ở nhóm đầu, Alfieri(37) là
người có vai trò rất quan trọng. Cho đến trước khi mất năm 1803, ông
không bỏ lỡ bất kỳ cơ hội nào để biểu thị sự khinh miệt của mình đối với
Cuộc cách mạng, với Napoleon và bất kỳ điều gì liên quan đến trật tự mới ở
Pháp. Trong mắt ông, những người Pháp xâm lược là những kẻ man rợ, là
kẻ thù của tự do. Foscolo(38) cũng mất nhiều năm mới trút bỏ được sự hận
thù trước việc Napoleon bội ước hiệp định Campo Formio, tháng 10/1797.
Sau đó ông thể hiện thái độ khoan nhượng hơn và chấp nhận sự thống trị
của Napoleon với hy vọng việc đó sẽ đem lại những điều tốt đẹp cho nước
Italy. Tuy nhiên, ông vẫn bày tỏ thái độ chống đối hoàng đế trong lúc nhiều
người khác lại tỏ thái độ quy luỵ. Ban đầu, phản ứng của Gioia đối với
Napoleon rất trái ngược. Vào năm 1796, ông tin rằng Napoleon là ”thần hộ
mệnh của nước Italy” và sự lạc quan của ông kéo dài từ chiến thắng
Marengo đến giai đoạn đầu của nền cộng hòa Italy. Nhưng đến năm 1802,
thái độ của ông đã thay đổi hẳn, ông hoàn toàn thất vọng trước phương thức
chính trị mà người Pháp mang đến. Tuy ngoài mặt, ông vẫn tỏ ra hợp tác
với Pháp nhưng sự tôn kính thật sự dành cho Napoleon đã không còn mà
chỉ do tâm lý bài Anh và niềm tin rằng cuối cùng người Italy sẽ đánh bại
quân xâm lược.
37 Vittorio Alfieri (1749-1803): nhà viết kịch người Italy.
38 Foscolo (1778-1827): nhà thơ, nhà văn người Italy.
Một số tác giả người miền Nam khác luôn thể hiện quan điểm ôn hòa và
thực tế hơn. Đối với họ, sự cai trị của nước Pháp là bước tất yếu đem lại tự
do cho một bán đảo thống nhất và riêng với Lomonaco, điều này đồng
nghĩa với việc giải thoát khỏi sự kìm kẹp của nhà thờ thiên chúa giáo. Vì
