“Nhưng việc này còn có thêm một mặt nữa. Tôi không biết, trong đàn
ông chúng ta có một cái tham vọng và sự cứng đầu đặc biệt hay cái gì đó
như vậy: nói gọn lại là khi ở Viện Hóa học người ta bắt đầu nướng những
cái bánh thì các nhà hóa học đã lưu tâm là họ phải nướng những chiếc bánh
thật tốt. Lúc đầu thì bánh đủ kiểu, nào là nở ít, nào là không đẹp..., nhưng
càng làm thì bánh càng tốt lên. Sau đó họ còn rắc hạt vừng, muối và hạt
cumin
, tiếp đó họ nặn bánh rất xinh, nhìn vào thật sướng mắt. Cuối cùng
thì các nhà khoa học khoe rằng những cái bánh tuyệt đẹp, giòn và ưa nhìn
như Viện Hóa học đã làm thì không chỗ nào ở Praha có thể làm được.”
“Ông bảo cái này là sự cứng đầu à, ông Kostelecký,” ông Lelek nói,
“nhưng tôi có thể nói rằng cái này giống như thể thao: các ông biết đấy, nó
là cái thiên hướng đạt kết quả một trăm phần trăm. Người đàn ông quy củ
không chỉ làm vì kết quả vì có thể là kết quả này không đáng giá đối với
công việc, mà vì nó như một trận đấu với những căng thẳng tự nguyện. Tôi
muốn thêm vào đây một thí dụ, nhưng có thể có vị nào đấy nói rằng đây là
thí dụ ngốc nghếch và không liên quan. Nói gọn lại là khi tôi hãy còn làm
việc ở phòng kế toán và chúng tôi thường làm quyết toán nửa năm, nhiều
khi các con số không ăn khớp với nhau: thí dụ có lần thiếu ba xu
quỹ. Tất nhiên là tôi có thể lấy ba xu trong túi mình bù vào đấy như không
có gì xảy ra, nhưng cuộc chơi như thế không trong sáng; các ông biết
không, về mặt kế toán thì như thế là không thể thao chút nào. Ta phải tìm ra
nó nằm trong một mục nào đó có lỗi trong hàng nghìn mục. Và tôi nói nhé,
trước khi quyết toán tôi luôn luôn mong là ở đó có một lỗi nào đó. Trong
trường hợp đó chúng tôi phải ngồi lại trong phòng kế toán có khi cả đêm,
tôi đặt trước mắt mình hàng chục quyển quyết toán và tôi vào cuộc. Cái này
thật đặc biệt, tôi nhìn các cột số liệu không như những con số mà như các
thứ. Có khi tôi tưởng tượng là tôi leo lên trên các con số, như là leo lên
vách núi đá; hay là tôi thả thang xuống hố sâu. Đôi khi tôi cảm thấy mình là
người đi săn và đang lục lọi trong đám số liệu để tóm con thú đang sợ hãi -
nó là ba xu. Hay là tôi có cảm giác rằng tôi là thám tử đang rình bắt ở góc
phố trong bóng đêm, hàng nghìn người đi qua nhưng tôi chờ đợi để tóm cổ
