cái “thực”, cũng đồng nghĩa với “Hoa lạc liên thành” kia vậy.
Đến như môn Bản tích cũng có ba nghĩa :
1) Tùng bản thùy tích có nghĩa: Từ cái gốc (bản) mà rọi lại cái dấu (tích
Phật được thành-quả ngày nay là từ “bản Phật” đã thành trong mấy kiếp
quá khứ lâu rồi, cũng như trong tuyết thấy dấu chân thì biết chắc là có gốc
của chân. Đó là từ gốc rọi dấu lại, cũng đổng nghĩa với “Vị liên cố hoa”.
2) Khai tích hiền bản có nghĩa: Bày cái dấu mà rõ cái gốc. Như trong phầm
“thọ lượng” nêu rõ cái cận tích của Phật xuất-gia tại thành Ca-đa, để hiển
cái Phật đã có từ lâu đời. Nếu không khai cái “tích” ra cho rõ thì làm sao
biết được cái “bản”. Đó là bày cái “tích” để rõ cái “bản”; cũng đồng nghĩa
với “khai hoa liên hiện”.
3) Phế tích lập bản có nghĩa: Bỏ cái “tích” mà còn lại cái “bản”. Khi Hội
Pháp Hoa chưa mở thì chưa biết cái “bản” và cái “tích” thế nào, đến khi mở
rồi thì thấy ra cái “tích” của Phật tức là cái bản Phật đã thành từ bao nhiều
kiếp trước. Đó là bỏ cái “tích” thì còn lại cái “bản”, cũng đồng nghĩa với
“Hoa lạc liên thành” vậy.
Trên đây là lấy ba cái nghĩa của Hoa-sen để dụ cho hiểu rõ cái Bản-địa của
Phật. Thế đủ thấy Phật-pháp rất vi-diệu khó diễn đạt cho liễu-nghĩa, cần
phải đem cái nghĩa mỹ-diệu trang-nghiêm của Hoa-sen mới dụ được (cái
diệu-pháp của Phật).
Ngoài nghĩa vi-diệu, Hoa-sen còn là cái huyền-lực nhiệm-mầu mà nhà
Phật hay các nhà tu Tiên thường dùng làm câu chân-ngôn để sai Thần khiển
quỉ, từ tai diệt nạn, xua đuổi tà ma.
Chẳng hạn như câu chân ngôn: Án-ma-ni bát mê hồng (Om mani padme
hum), trong đó chữ Bát-mê (Padme) tức là Hoa-sen gọi theo tiếng Phạm.
Theo Blavatsky, nhà khoa-học huyền-bí thì câu chân ngôn này có nghĩa:
“Ô! chân linh trong Hoa-sen” kể ra thì hơi tối nghĩa, nhưng nó hàm-súc
một huyền-lực vô biên khi một tu-sĩ niệm đến nó.
Blavatsky có giải rằng: “Theo quan-niệm bí-truyền thì câu ấy có nghĩa: Ô,
Phật-tánh! (hay chân-linh) ngươi ở trong ta. Thật vậy, trong mỗi chúng sinh
đều có Phật-tánh. Vì chúng sinh đã và sẽ thành Phật. Câu này ám chỉ sự
hòa-hợp không thể chia lìa được giữa con người và vũ-trụ. Như thế, Hoa-