được mong muốn của cô bé Fanette, nay đã trở thành Stéphanie xinh đẹp,
cô giáo với ánh mắt tím màu hoa súng, quá am hiểu tất cả những gì liên
quan tới hội họa, người đã cố công, năm này qua năm khác, nuôi dưỡng
lòng đam mê trường phái ấn tượng của bọn trẻ trong làng, cho chúng tham
gia các cuộc thi dành cho họa sĩ triển vọng của quỹ Robinson, với nhiệt
huyết như thế, chân thành như thế, như thể cuộc đời của cô phụ thuộc vào
cảm xúc mà cô đã truyền sang cho bọn trẻ? Michel Monet đã mở cửa khu
vườn cho học sinh của lớp tôi tham quan, mỗi năm một lần, vào tháng
Năm, khi khu vườn ở vào thời điểm đẹp nhất.
Tôi quay lại. Tôi quan sát đám đông đang đứng túm tụm dưới nhà thờ
hồi lâu, hàng chục gương mặt lèn chặt bên cửa sổ ngôi nhà của họa sĩ. Phải
nói là chúng tôi đã bên nhau hoàn toàn một mình trong ngôi nhà này vào
tháng Sáu năm 1963, Laurenç và tôi… Trong phòng khách, cầu thang,
trong phòng ngủ. Đó chắc chắn là kỷ niệm đẹp nhất đời tôi. Ý định đào
thoát duy nhất mà tôi từng có…
Michel Monet đã qua đời trong một tai nạn ô tô, ba năm sau, tại Vernon.
Sau khi di chúc của ông được công bố, đầu tháng Hai năm 1966, một đoàn
người đông không tưởng tượng nổi đã tập trung tại ngôi nhà ở Giverny.
Hiến binh, công chứng viên, nhà báo, nghệ sĩ… Tôi cũng đã ở đó, như
những người Giverny khác. Bên trong ngôi nhà và khu xưởng vẽ, các thừa
phát lại đã kinh ngạc khám phá ra hơn một trăm hai mươi bức tranh, trong
đó có tám mươi bức của Claude Monet, bao gồm cả những bức hoa súng
chưa từng được biết tới, và bốn mươi bức tranh của các bạn ông, Sisley,
Manet, Renoir, Boudin… Quý vị có nhận thấy không? Đó là một kho báu
không tưởng, một gia tài khổng lồ không thể định giá được, hầu như đã bị
lãng quên từ khi Claude Monet qua đời. Rồi rốt cuộc là bị lãng quên…
Trước năm 1966, rất nhiều người dân Giverny từng biết giá trị các kiệt tác
trong ngôi nhà màu hồng bị Michel Monet bỏ xó trong bốn mươi năm. Tất
cả những ai từng có dịp vào ngôi nhà đều đã thấy những bức tranh đó. Cả
tôi cũng vậy, đương nhiên rồi… Từ năm 1966, một trăm hai mươi bức họa
này có thể được chiêm ngưỡng tại bảo tàng Marmottan ở Paris. Đó là bộ
sưu tập lớn nhất của Monet được trưng bày trên thế giới…
