44
CHƯƠNG 9
LỤC TIẾT TÀNG TƯỢNG LUẬN
KINH VĂN ________________________________________________________________________
Hoàng-ðế hỏi :
--
Trẩm nghe : Trời do cái tiết “sáu sáu” ñể làm nên một năm ; Người do cái số “chín chín” ñể “chế hội” ; tính ra
Người cũng 365 tiết, ñể hợp với Trời-ñất ñã lâu rồi. Nghĩa ñó ra sao, xin cho biết ?
(1)
Kỳ-Bá thưa rằng :
--
Cái tiết “sáu sáu” và “chín chín” chế hội, là cốt ñể phân rõ “thiên ñộ” và ghi rõ “khí số”
(2)
Thiên-ñộ cốt là chỉ ñể ño sự vận hành của Nhật-nguyệt ; Khí-số cốt ñể ghi cái công dụng của hóa sinh
(3)
Thiên là Dương, ðịa là Âm ; Nhật là dương, Nguyệt là âm. Sự vận hành có phận-kỷ, mỗi một chu có ñường lối.
Nhật vận hành ñược một ñộ, thời Nguyệt vận hành ñược 12 ñộ, mà còn lẻ nữa. Cho nên tính cả tháng thiếu tháng
ñủ, cộng 365 ngày mà thành 1 năm, chứa các khí “doanh, sóc, hư” lại mà thành tháng nhuận….
(4)
Lập cây thẳng làm nêu ñể nhận phương hướng, tính kỹ những giờ khắc thừa… ðó là hoàn tất cái nhiệm vụ THIÊN
ðỘ
(5)
(1)-. Cái tiết “sáu sáu” …. Do 10 CAN chủ về Thiên. Thập can (Giáp, Ất, Bính, ðinh, Mậu, Kỷ, Canh, Tân, Nhâm, Qúy). Sáu mươi
Giáp-Tý là một CHU (tức một vòng, một lượt, một tiết). “sáu sáu” tức sáu lần sáu mươi (giáp tý) là 365 ngày, hợp thành 1
năm.
Ở con người do số “chín chín” ñể “chế hội”…. tức là con người có 9 khiếu, 9 Tàng ñể hội họp mà sinh ra 5 khí.
Theo về số 3 như ở dưới nói : người ta có 9 khiếu 9 tàng ; ðịa có 9 châu, 9 dã. Do hợp số 3 mà thành Thiên, hợp số 3
mà thành ðịa, hợp số 3 mà thành Nhân (người) v.v….
(2)-. Mỗi năm có 365 ngày, mà trời có 365 ñộ ; (từ “ñộ” tức là ñộ của Trời ; chữ ñộ cũng tựa như thửa, như ñời nay ño quả ñất
cũng tính theo ñộ.)
(3)-. CHU THIÊN (1 vòng trời) có 365 ñộ. Nhật mổi ngày vận hành ñược 1 ñộ, suốt năm vận hành ñược một chu thiên. Nguyệt
mỗi ngày vận hành ñược 13 ñộ , suốt một tháng trời vận hành ñược 1 chu thiên. ðó là lấy cái ñộ số của Trời ñể ghi sự vận
hành của Nhật-nguyệt.
KHÍ SỐ : là nói về cái số “3” sinh ra 5 khí.
HÓA : tức là sự biến hóa của Âm-dương.
Ở Trời thành cái tiết “sáu sáu” ở ðất và Người thành cái số “chín chín” ñều là cái công dụng hóa sinh của âm dương cả.
(4)-. “
sự vận hành có phân kỷ”
tức là nói sự vận hành của Nhật nguyệt ñều chưa rõ “phận dã”(khu vực, ñất ñai nơi nhật nguyệt
vận hành qua). – ðường lối cũng là ñường lối vận hành của nhật nguyệt như Nam-ñạo, Bắc-ñạo v.v….
Án : lịch pháp chu thiên có 365 ñộ và ¼ ñộ. ðất tả toàn (vòng về tay trái) một ngày một ñêm thời vận hành ñược một chu
thiên và hơn ra một ñộ. Nhật-nguyệt ñều hữu hành. Cứ một ngày ñêm, nhật vận hành ñược một ñộ, nguyệt vận hành ñược
13 ñộ và 1/7 trong 19 phần của ñộ. Nên mới nói rằng “có lẻ”.
Nhật một năm thời một chu thiên ; Nguyệt 29 ngày có lẻ thời một chu thiên. Vì là 29 ngày cỏ lẻ nên mới sinh ra tháng
ñủ tháng thiếu . Mỗi năm có 5 ngày lẽ gọi là “SÓC HƯ”, cho nên chỉ có 365 ngày. Lại có 5 ngày lẻ thuộc về “KHÍ DOANH” lại
mà sinh ra tháng NHUẬN. Cho nên mỗi năm tính cả tháng nhuận tổng cộng ñược 365 ngày có lẻ.
Lại án : HÁN-LUẬT CHÍ chép rằng : Nhật-nguyệt và Ngũ-tinh, từ phương Tây vòng quanh bầu trời ñi về hướng ðông. Thiên
ñạo từ phương ðông mà về phương Tây. Một ngày một ñêm nhật nguyệt theo trời chuyển về phương tây một chu thiên
như kiến bò trên cối, cối chuyển một vòng. Mà nhật ñi về phương ðông chỉ 1 ñộ, Nguyệt từ phương Tây ñi về phương ðông
ñược 13 ñộ. Nguyệt ñi nhanh mà mỗi tháng gặp Nhật một lần, là một chu thiên. Do ñó mỗi năm ngày ðÔNG-CHÍ và HẠ-CHÍ,
nhật vận hành có chia ra Nam và Bắc ñạo. Mỗi tháng, ngày “thượng huyền” và ngày “hạ huyền” (mặt trăng vòng cong ngửa
lên như cái cung ñể ngửa làThượng huyền, tức là từ rằm (15) ñến mồng một (1). Mặt trăng vòng cong trở xuống như cái
cung ñể úp là Hạ huyền (tức là từ 16 ñến 30). Nguyệt vận hành có chia ra Nam và Bắc ñạo.
(5)-. ðời Thượng-cổ dùng cây (gậy) gỗ cao 8 thước chôn ñứng thẳng ñể ño bóng mặt trời và ñể chia rõ ðông, Tây, Nam, Bắc.
Lấy chu thiên 365 ñộ và lẻ ¼ ñộ, ñể suy tính sự vận hành có lẻ của Nhật nguyệt ; khí doanh 5 ngày có lẻ, sóc-hư 5 ngày có
lẻ… tính dồn cả lại, ñể cho trọn cái số ngày của 1 năm. ðó là tính hết về Thiên-ñộ.,.
KINH VĂN ________________________________________________________________________
Hoàng-ðế hỏi rằng :
--
Trẩm ñã ñược nghe Thiên-ñộ rồi. Xin cho nghe KHÍ SỐ, hợp lại với nhau như thế nào ?
(1)
Kỳ-Bá thưa rằng :
-- Trời lấy “sáu sáu” làm tiết ; ðất lấy “chín chín” chế hội.
(2)
Trời có 10 ngày, chọn 6 lần 10 ngày mà Chu-giáp ; thời thành 1 năm .
(3)
Những bậc Thông-thiên ñời xưa, biết ñược cái gốc về sự sống của con người là gốc ở âm dương. Cái khí ñó ở
ñất thời thành 9 Châu ; ở Người thời thành 9 khiếu ; ñều thông với “tam-khí”
(4)
Cho nên sinh ra năm mà khí có ba
(5).
Do ba mà thành Trời, do ba mà thành ðất, do ba mà thành Người.
(6)
