-Hôm nay là một ngày đẹp trời, anh em Tây Sơn mới hội ngộ đủ để
tiếp một cựu sứ thần nhà Trịnh xin qui phục nhà Tây Sơn. Và nữa là quan
Hình bộ họ Bùi tên Nhật cũng rất hiếu khách Đàng Ngoài đồng bàn giao
hữu.
Cả ba cùng gật đầu chào, Hữu Chỉnh thận trọng đứng lên, xin được bắt
tay từng người một, hồi hộp ngồi xuống đợi chờ. Vua Thái Đức kể lại một
lần Hữu Chỉnh là sứ thần nhà Trịnh vào Hội An trao ấn kiếm và cờ lệnh
cho Sơn vương phò Đông cung, rồi hỏi:
Cũng từ đó Sơn vương đã nghe danh cống Chỉnh văn hay võ giỏi, mưu
lược hơn người và được chúa Trịnh tin dùng là thế, hà cớ chi nay lại vào
đây xin qui phục nhà Tây Sơn?
Trông nhà vua có vẻ lạnh lùng nghiêm khắc khác với lúc mới gặp
nhau thì không thể giấu đầu lòi đuôi, Hữu Chỉnh lo lắng trong lòng lựa lời
trình bày cặn kẽ:
-Tâu Thánh thượng, hạ thần đỗ Hương cống măm mười sáu tuổi có
chút ngôn luận, tinh thông về binh pháp, theo phò tổng tướng Hoàng Ngũ
Phúc đã lâu và hiểu được thiên cơ nhà Trịnh ngày càng thoái hóa không
sớm thì chầy cũng sẽ diệt vong. Vừa rồi, tổng tướng già yếu mất đi, thần
không biết phò ai trong đám quần thần nha lại đang thi nhau tranh quyền
đoạt lợi ấy. Cả chúa Trịnh Sâm cũng ngày càng đắm mình bên tửu sắc mất
hết nhân tâm công lý, nghe lời sàm tấu bỏ con trưởng là Trịnh Tông, lập
con thứ là Thịnh Cán lên làm Thái tử và đã gây ra lắm chuyện bất bình.
Chúa Trịnh Sâm đột ngột quy thiên, Kiêu binh nổi loạn phế tuất Trịnh Cán,
lập Trịnh Tông lên Kế vị, đập phá lăng đền cung cấm, giết hại quần thần
không ai trị nổi. Thần ngán ngẩm vô cùng, bỏ về quê cũ làm ăn, nhân hứng
trong cốc trà chung rượu đã nói với trấn thủ Nghệ An: “Thừa cơ hội này, ta
hợp tác với nhau nổi lên chíếm cứ một vùng tự trị, khỏi lệ thuộc ai.” Trấn
thủ ấy không đồng tình phản đối kịch liệt, thần đâu còn chỗ để dung thân
