Hoàng như đi vòa chỗ đông người, không mất một đường tên mùi đạn.
Quân sĩ lùng sục khắp nơi, lấy được mấy chục vạn hộc lương, đốt lửa làm
lệnh cho bộ binh của Nguyễn Huệ đến và cùng bàn kế hoạch hợp lực đánh
vào Sơn Nam. Thám tử của Hữu Chỉnh cử đi rà soát tình hình về cho biết:
“Trấn thủ Sơn Nam đem bộ binh ra thủ giữ Đông An, sai Trịnh Tự
Hoàng thủ giữ Kim Đông. Thủy quân do Đinh Tích Nhưỡng điều khiển thủ
giữ ở Cửa Luộc”.
Tiếp đó, Nguyễn Huệ khảo sát khắp trận địa, cho thuyền vào sông Vị
Hoàng gặp lúc gió đông thổi mạnh thì chớp lấy thời cơ, ra lệnh cho thủy
quân và bộ binh kết hợp đồng loạt chuẩn bị. Màn đêm buông phủ, Huệ sai
lính làm hình nộm đặt trên mấy chiếc thuyền, dong cờ đỏ thả cho nó tự trôi
đi…
Sắp tới Cửa Luộc, binh tướng Trịnh ngỡ Tây Sơn tiến công, lệnh cho
thuyền chiến đổ ra bao vây từ xa, nã súng liên phanh vào thuyền địch. Lúc
đầu nghe giòn giã, càng về sau thì giảm dần, xem chừng đối phương đã kịt
cùng đạn dược, Tổng chỉ huy quân Tây Sơn phát pháo lệnh cho thuyền ta ồ
ạc xông tới đánh. Tướng Trịnh là Đinh Tích Nhưỡng liệu không chống cự
nổi, lệnh cho binh sĩ bỏ thuyền tìm đường tẩu thoát. Ở trên bộ, quân của Tự
Quyền và trấn thủ Sơn Nam cũng bị đánh tan tác. Quân Tây Sơn thủy- bộ
kết hợp hạ thành Sơn Nam, rồi truyền hịch “Phò Lê, diệt Trịnh!” kéo lên
Thăng Long.
Thủy quân Tây Sơn vào sông Thủy Ái đụng đầu quân Trịnh. Trịnh
phản công quyết liệt mà vẫn không cứu vãn được tình thế, trấn thủ tử
thương, bao nhiêu thuyền bị đắm dần, quân Trịnh chết đuối gần hết, số còn
sống sót tìm đường tẩu thoát.
Bộ binh Tây Sơn tấn công tới tấp vào Vạn Xuân, tướng Trịnh Phùng
Đình Cơ thất thủ, trốn thoát lên hướng tây bắc. Chúa Trịnh Khải mặc nhung
phục, cầm cờ lệnh thúc quân ra trận đến bao nhiêu lượt mà binh sĩ chỉ nhìn
