khác chi đi vào chỗ đông người. Chúng tiến đến đâu đồn binh hạ trại,
truyền hịch hò reo vang dội tới đó, báo động cho phía trước dọn đường, rồi
đi tiếp.
Ngày hai mươi- tháng mười một- năm Mậu Thân (1788), quân Thanh
tràn vào Thăng Long, hạ đại binh ở ngoài Yên Phụ vây kín xung quanh,
kiểm soát một vùng đất rộng lớn, còn tướng doanh thì tiến sâu vào đặt đồn
ở cung tây Luông. Để tiện việc đi lại, tổng đốc Nghị lệnh cho binh sĩ của
mình lùng sục vào nhà dân, thu gốp vật liệu làm dãy cầu phao vắc ngang
qua sông Nhị.
Vài hôm sau, Chiêu Thống và quần thần của mình lấy danh nghĩa Cần
Vương biểu dụ, tập trung khá đông những kẻ cơ hội tùy thời, tổ chức trọng
thể ở điện Kính Thiên. tổng đốc Nghị thay mặt vua Càn Long, phong Lê
Duy Kỳ làm An Nam quốc vương, chịu sự chỉ đạo của vương triều nhà
Thanh.
Nghĩ rằng gần ba chục vạn binh hùng sẽ đánh Tây Sơn dễ dàng như
trở bàn tay, tổng Nghị quyết định đồn binh hạ trại cho lính nghỉ ngơi bồi
dưỡng sức khỏe, ăn tết Nguyên Đán ở An Nam xong, rồi xuất quân tiến sâu
vào sào huyệt của Tây Sơn, bắt sống Nguyễn Huệ. Và cũng chỉ đồn binh
tạm thời nên chẳng bố phòng cẩn mật, mặc cho quân sĩ tha hồ vui chơi chè
chén. Để chuẩn bị ăn tết, chúng thi nhau lùng sục đến các vùng quê xa lánh
vơ vét cướp bóc, đốt nhà, giết hại nhân dân không sao kể xiết. Ở Thăng
Long và các vùng lân cận, buộc nhân dân phải nộp trâu bò gà lợn cho
chúng ăn no đánh giặc, có nơi phải nộp cỏ rơm để nuôi ngựa nuôi lừa, bắt
dân phu phải dựng đồn, đắp lũi…
Tuy được thụ phong, nhưng Chiêu Thống chỉ là vua bù nhìn, mọi giấy
tờ đưa đi khắp nơi đều dùng niên hiệu Càn Long. Vua An Nam muốn làm
bất cứ việc gì cũng phải bẩm trình lên ngài Tổng đốc, chứ không được tự
do thao túng. Mỗi ngày hết buổi chầu, Chiêu Thống lại đến dinh tổng Nghị
bàn chuyện cơ mật. Nhưng đâu phải lần nào y cũng tiếp, nhất là những lúc
