các bức tường của nó trong cái ngày mùa xuân này có thêm sắc thái lạ kì
nào đó.
Chắc hẳn, ta trông thấy nó lần này là lần cuối, Drogo thầm nghĩ khi cỗ xe
ra đến rìa cao nguyên, nơi bắt đầu đi xuống thung lũng. Vĩnh biệt, Pháo đài!
Nhưng ý thức của ông đã phần nào bị mụ đi, và ông không dám đề nghị để
người ta dừng ngựa và cho ông lần cuối cùng nhìn lên thành trì cổ mà chỉ
giờ đây, sau bấy nhiêu là thế kỉ, cuối cùng mới bắt đầu thực hiện chức năng
của mình.
Mắt Drogo lưu lại lần chót trên các bức tường xám ệch, thành luỹ thoai
thoái, đồn lẻ đầy những bí ẩn, trên các vách núi đen sẫm vươn cao, bên
sườn sau thời tiết ấm. Trong thoáng giây nào đó Giovanni có cảm giác là
các bức tường Pháo đài bỗng vươn cao, hướng lên trời, và lóe sáng dưới
ánh mặt trời, nhưng ngay đó đột ngột bị bứt đứt: Pháo đài đã khuất sau cây
cỏ và núi non mọc lên và con đường ngụp xuống thung lũng.
Đến khoảng năm giờ họ tới một quán trọ nằm ven con đường kéo dài dọc
khe núi. Phía trên, như ảo ảnh, nghễu nghện núi non buồn thẳm chồng đống
lộn xộn - cả những đỉnh phủ màu xanh, cả những đỉnh trơ trụi, với những
sườn dốc đò quạch nơi có thể chưa bao giờ có bàn chân người đặt tới. Phía
dưới là dòng chảy cuộn réo.
Cỗ xe dừng lại trên cái sân nhỏ trước nhà trọ đúng vừa lúc một tiểu đoàn
ngự lâm quân đi qua. Drogo trông thấy những bộ mặt trẻ trung nhễ nhại mồ
hôi và đỏ bừng vì sự mỏi mệt lành mạnh, những cặp mắt với vẻ ngạc nhiên
nhìn ông. Chỉ có các sĩ quan chào ông. Trong nhiều giọng nói xa dần ông
nghe rõ những lời của ai đó: “Mà lão già đi với đầy đủ tiện nghi ghê!”
Nhưng không có ai cười lên trước câu đùa. Những người này đi ra chiến
trường, còn ông thì hèn nhát chạy vào thung lũng. Một sĩ quan kì cục, binh
lính chắc đã nghĩ vậy, nếu chỉ nhìn mặt ông họ không hiểu rằng ông cũng đi
đón gặp cái chết.
Drogo không sao chống chọi nổi trạng thái đờ đẫn lạ lùng đang bao bọc
lấy ông như một lớp mây mù: không hẳn là ông bị lắc xóc, không hẳn là
bệnh tật đã đến hồi kết, không hẳn là ý thức giày vò, rằng cuộc sống kết
thúc ô nhục thế đấy. Giờ đây ông đã thờ ơ với tất cả, với tuyệt đối tất cả.
