“Dĩ nhiên là không. Tôi không nói thế.”
“Patron của anh chàng kia chắc đã say mèm từ mười một giờ trưa,” tôi
đáp. “Thế nên lão mới nói được những câu hay ho như thế.”
“Đừng cãi tôi, Hemingway,” Miss Stein nói. “Chẳng ích gì đâu, tất cả
các cậu đều là thế hệ bỏ đi, lão chủ garage nhận xét chính xác đấy.”
Sau này, khi viết quyển tiểu thuyết đầu tiên, tôi đã cố gắng cân đối câu
Miss Stein dẫn lời từ lão chủ kia với câu của sách Giảng viên. Nhưng đêm
ấy khi đi bộ về, tôi nghĩ đến người thanh niên làm trong garage, không biết
liệu anh ta có từng bị nhồi nhét trong một chiếc xe cải tiến thành xe cứu
thương không. Tôi vẫn nhớ những xe nặng trĩu thương binh cháy phanh khi
lao xuống đường núi, phải dùng đến hộp số và cuối cùng chuyển sang số
lùi, tôi nhớ cảnh những chiếc xe không cuối cùng bị hất xuống sườn núi, để
thay bằng những chiếc Fiat loại lớn với hệ thống sang số khỏe hơn cùng
loại má phanh cặp kim loại. Tôi nghĩ về Miss Stein và Sherwood Anderson
cùng sự ích kỉ, về trạng thái trì trệ trong đầu óc đối lại với tính kỷ luật, và
tôi nghĩ ở đây ai mới nên gọi là thế hệ bỏ đi? Rồi tôi đi đến chỗ Closerie des
Lilas ngắm ánh sáng soi trên ông bạn cũ của tôi, bức tượng thống chế Ney
tay rút kiếm, tán cây phủ bóng lên lớp da đồng, ông đứng đó đơn độc không
ai phía sau, ông đã từng có một thất bại lố bịch kinh khủng ở trận Waterloo,
và tôi nghĩ mọi thế hệ đều mất mát theo một cách nào đấy, luôn luôn đã và
luôn luôn sẽ mất, rồi tôi dừng ở Lilas, bên bạn tượng đồng và uống một ly
bia lạnh trước khi về căn phòng nhỏ nằm trên xưởng cưa. Khi ngồi đó với
bia trong tay ngắm nhìn tượng và nhớ lại bao nhiêu ngày Ney, với tư cách
cá nhân, đã cùng quân hậu tập của Napoléon chiến đấu khi Napoléon tháo
chạy khỏi Matxcơva trên xe ngựa cùng Caulaincourt, tôi nghĩ đến một Miss
Stein thưở nào đầy cảm xúc và ấm áp, nhớ những lời tuyệt vời bà dành cho
Apollinaire và cái chết của ông trong ngày Đình chiến 1918 giữa đám đông
gào “à bas Guillaume” (Đả đảo Guillaume) và trong cơn mê sảng
Apollinaire nghĩ bọn họ đang chửi bới mình, và tôi nghĩ, mình sẽ làm mọi
cách để giúp bà sao cho bà được đền đáp xứng đáng với nhựng gì bà bỏ
