tóc, áo quần xếp nếp rất mau, và vẻ mặt đẹp tuyệt vời. Nghe nói Chu
Phương giao du nhiều với đám quí tộc và biết nhiều đàn bà đẹp trong giới
thượng lưu, vì thế mà đàn bà ông vẽ trông béo tốt và mũm mĩm. Hơn nữa,
đàn bà ở đất tây bắc đều to khỏe thì phải. Cũng chưa chắc đã là như thế, có
khi thời ấy người ta chuộng đàn bà phốp pháp đó thôi. Hàn Cán vẽ ngựa
béo tốt không nhìn thấy xương cốt đâu. Có phải ông chỉ nhìn thấy toàn
ngựa béo hay chăng? Bây giờ ở Tô Châu có Trương Văn Nguyên vẽ đàn bà
cực kỳ quyến rũ mà có thân hình mảnh dẻ, thật là tuyệt vời. Đáng buồn là
ông không được biết đến ở bên ngoài quê quán của mình.
Mễ Phi đã nói rất đúng khi nhắc đến hai loại người trong sách Họa Sử
của ông ta. Đó là loại “sành điệu hội họa” và loại “yêu thích hội họa”.
Người “sành điệu” say mê hội họa, xem nhiều biết rộng và nhớ hết những
tranh đã được xem, có người bản thân còn là họa sỹ hẳn hoi. Tuy nhiên, bây
giờ có nhiều người bỗng dưng có tiền, chẳng biết chẳng yêu gì hội họa,
nhưng coi tranh là vật trang sức cần thiết ở đời. Họ dựa vào những người
biết, giữ tranh trong hộp gấm thêu và buộc tranh bằng dây lụa bịt đầu ngọc
bích. Thật là buồn cười. Họ chính là những người “yêu thích hội họa”. Thực
ra không thể gọi họ như vậy được. Họ là đám con trai nhà giàu có hàng
đống tiền không biết tiêu vào việc gì. Họ nghe nói có bức tranh như thế như
thế ở chỗ này chỗ kia, và quẳng tiền ra mua rồi bỏ vào tủ hoặc cho treo lên
tường mà chẳng thèm xem. Họ bỏ tranh trong hộp cho đến mọt thì thôi.
Chín phần mười họ là vậy. Thậm chí mua tranh rồi cũng chẳng buồn cho
bồi lại và làm viền cho tử tế. Ta đã gặp rất nhiều con cái nhà giàu trong
thiên hạ. Chỉ có rất ít người trong số họ có thể gọi là “yêu hội họa”, còn thì
không ai có thể gọi là “sành điệu hội họa” được.
Sưu tầm tranh và sưu tầm thư pháp là giống nhau. Nhưng thư pháp dễ giữ
hơn trong các tập để trên mặt bàn được, thỉnh thoảng mở ra xem, có khi còn
lấy chúng làm mẫu để tập viết, mệt thì lại gập lại như cũ. Như thế, ta có thể
một mình học thưởng thức thư pháp, không khó nhọc gì mấy. Nhưng với
một cuộn tranh vẽ thì khác. Khi ta mở một cuộn tranh, phải thận trọng đừng
làm bẩn nó, hoặc chớ làm nó bị nhàu gẫy trong khi cuộn vào mở ra. Tranh
