HỘI HỌA TRUNG HOA QUA LỜI CÁC BẬC VĨ NHÂN VÀ DANH HỌA - Trang 221

cánh xem mình đã có được cái phong thái của cổ nhân hay chưa mà thôi.
Chớ nên chạy theo thị hiếu đương thời, cũng đừng sa đà vào những lối tham
thanh chuộng lạ, mà hãy tu tập thần trí mình trong im lặng và tự dõi bước
tiến của mình trong bất kỳ việc gì. Phải sau một thời gian dài tập sự mới có
được một cái gì đó. Từ đó mới có thể vẽ tự nhiên, như con tằm nhả tơ, như
lá chuối đổ bóng dưới ánh mặt trời. Gió lướt trên mặt nước và gợn sóng cứ
vậy mà thành; suối từ núi chảy xuống và cứ thế thành dòng. Đến giai đoạn
ấy, hiển ý sẽ luôn tự đầy đủ, cho dù đường bút có thể chưa viên mãn. Sáng
tạo là nửa chủ định nửa vô tình thì tác phẩm mới tuyệt hảo. Nghê Toản có
hai câu thơ, nói “Ta ước dùng được những nét của côn trùng và cá, và vẽ
được những cây cổ thụ trong một khu rừng lớn.” Ông muốn nói rằng nét vẽ
phải sinh động và biến đổi khôn lường như côn trùng di động. Điều này
chắc cũng góp phần giải thích thêm cho những gì mà ta vừa bàn về những
nét vẽ mềm vậy.
[Tôi bỏ một đoạn ở đây, vì chỉ là nhắc lại những gì đã nói.]