hội họa Trung Hoa), tập 1, trang 32.
Herbert A. Giles: Rhythmic Vitality (Sinh lực có nhịp điệu) – sách
Introduction to History of Chinese Pictorial Art (Nhập môn lịch sử hội
họa Trung Hoa), trang 29.
Friedrich Hirth: Spiritual Element: Life’s Motion (Yếu tố tâm linh:
chuyển động của sự sống) – sách Scraps from a Collector’s Notebook
(Những ghi chép từ sổ tay của một người sưu tầm), trang 58.
Raphael Petrucci: La consonance de l’esprit engendre le mouvement de
la vie (cộng hưởng tâm linh sinh ra sự chuyển động của sự sống) – sách
Philosophie de la Nature dans l’Art de L’Extrême Orient (Triết học tự
nhiên trong nghệ thuật Viễn Đông), trang 89
Taki Seiichi: Spiritual Tone and Life Movement (vẻ tâm linh và sống
động) – sách Kokka, trang 244.
Laurence Binyon: Rhythmic Vitality (sinh lực có nhịp điệu), Spiritual
Rhythm expressed in the movement of life (nhịp điệu tâm linh thể hiện
trong chuyển động của sự sống) – sách The Flight of the Dragon (Chuyến
bay của con Rồng), trang 12.
Benjamin March: A picture should be inspired and possess life itself
(tranh cần gây được cảm hứng và chứa chất sự sống thật sự) – sách
Linear Perspective in Chinese Painting (Luật viễn cận tuyến tính trong
hội họa Trung Hoa), trang 131, bản của Eastern Art in năm 1931.
Trong bảy ví dụ trên, chỉ có dịch giả Nhật Bản (ví dụ 5) là truyền đạt gần
đúng với nguyên tác nhất. Gilles cũng diễn đạt khá đúng với hai chữ
“rhythmic vitality” (sinh lực có nhịp điệu). Còn thì phần nhiều là lẫn lộn ý
tứ do không hiểu rõ ngữ pháp chữ Hán. Như người Trung Quốc sử dụng
chữ Hán, thì hai chữ “khí” và “vận” ở đây là một danh từ ghép có nghĩa là
“sắc thái và không khí”; còn hai chữ “sinh” và “động” cũng là một từ ghép,
dùng như tính từ, có nghĩa là “sống động như thật”. Như vậy, “khí vận sinh
động” ở đây có nghĩa là “sắc thái và không khí sống động như thật”. Phải
hiểu rằng mục tiêu của hội họa là tạo ra được cái “sắc thái và không khí”
mang hơi thở và nhịp điệu sống động, chứ không phải sao chép cho giống
vẻ bề ngoài của sự vật. Ý nghĩa này luôn luôn rõ ràng và rành mạch đối với
