Rồi cha nói:
- Vườn hoa phải có nhiều loại, chả lẽ mình trồng toàn hồng cả sao? Huống chi mẹ con lại thích hoa
mẫu đơn để ngày rằm, ngày mồng một hái vào cúng Phật nên cha trồng.
Trong những lúc đi ra biển, cha tôi thường kể tôi nghe về cuộc đời của người.
Xuất thân từ một gia đình Nho giáo, học chữ Nho đến năm 12 tuổi, sau đó vì thời cuộc đổi thay nên
đổi sang học Quốc ngữ. Cũng như các thanh niên khác ở thời kỳ ấy, lòng yêu nước khiến họ do dự
trước khi bước chân vào đời. Những người có sĩ khí không chịu đi làm cho người Pháp, mặc dù đã
theo học ở các trường Pháp-Việt. Cha tôi là con trai duy nhất của gia đình. Ông nội tôi quê từ Nghệ An
trong một chuyến đi buôn vào Hội An, gặp bà nội tôi, rồi định cư ở đó. Ông nội tôi rất giỏi võ, mấy
đời các ông trong gia tộc đã làm quan võ dưới trướng ngài Lê Văn Duyệt. Đến đời ông nội tôi vì
không muốn làm cho Pháp, nên bỏ đi buôn với chiếc ghe bầu, từ Bắc chí Nam.
Bà nội tôi là một người đàn bà đảm đang và có tài nói năng hoạt bát, từ khi còn con gái đã buôn
bán giỏi có tiếng. Bà chuyên đón các ghe ngoài Bắc vào hay trong Nam ra cửa bể Hội An để mua cả
chuyến hàng trên ghe, như lúa gạo, hột vịt trong Nam, mạch nha, tương ngoài Bắc. Mua như vậy chỉ
cần nhắm hàng trả giá tổng quát, khi chủ ghe chịu thì bà đứng ra kêu các hiệu buôn bán lại. Xong đâu
đó mới nộp tiền cho chủ ghe, buôn lối ấy gọi là buôn kiểu đầu nậu.
Với cái nghề ấy bà tôi gặp ông tôi trong một chuyến ông tôi chở đường và tương từ Bắc vô Nam.
Và rồi người cảm tài, kẻ phục đức, hai bên đã xây tổ ấm ở một làng tên gọi Hội Sơn gần Bàng Thạch,
cách Hội An một buổi đò dọc.
Ông nội tôi ngày trước cũng như các cụ khoa bảng đều có chân trong các hội chống Pháp bằng cách
làm việc, dành dụm tiền đóng góp cho Hội để đưa người ra nước ngoài vận động cho phong trào
chống Pháp, hoặc để tìm thêm hội viên ở khắp các tỉnh miền Trung. Vì vậy cha tôi khi còn đi học đã
gia nhập phong trào Duy Tân, theo các bậc đàn anh làm chính trị, và sau khi học xong, cha tôi vẫn
không chịu đi làm cho Pháp. Khi bà tôi còn buôn bán, gia đình tuy không giàu có nhưng đủ ăn đủ xài,
việc cha tôi phải tìm kế sinh nhai bà tôi không quan tâm cho lắm. Khi còn buôn bán, bà tôi nổi tiếng là
người giàu lòng từ thiện. Mấy làng ở Hội An, như Hội Sơn, Bàng Thạch, chợ Nồi Rang..., không ai là
không biết tiếng bà Quyền. Cứ đến ngày mồng một và ngày rằm là bà tôi sai một người chú bà con của
tôi và cũng là người làm vườn, săn sóc nhà cửa cho bà tôi, nấu chè, nấu xôi múc ra, đĩa bát bày đầy cả
ba nong sắp giữa sân rồi kêu những người đi xin ở các chợ về ăn. Họ có thể kéo đến bất cứ giờ nào,
cứ tự tiện ngồi vào các chiếc chiếu trải ngoài sân và muốn ăn bao nhiêu cũng được. Cứ thế bà tôi đã
làm công việc từ thiện ấy suốt cả thời gian bà tôi còn ăn ra làm nên. Khi tôi còn nhỏ, mỗi lần theo cha
