tin lành, từ lúc xuất phát tại London, đã từ các nơi đổ về. Ngày 2 tháng
Chín, các cơ sở, tổ chức người Pháp tại Océanie dưới quyền quản lý lâm
thời của các ông Ahne, Lagarde, Martin, đã gia nhập Nước Pháp Tự Do.
Ngày 9 tháng Chín, ông Thủ hiến Bonvin tuyên bố rằng các cơ sở, tổ chức
người Pháp tại Ấn Độ đều đứng về phía tôi. Ngày 14 tháng Chín, tại Saint-
Pierre-et-Miquelon, đại hội cựu chiến binh đã báo với tôi rằng họ sẽ gia
nhập chính thức, sau đó chính phủ Anh khuyến khích chính phủ Canada
ủng hộ phong trào của họ. Ngày 20 tháng Chín, Thủ hiến Sautot sau khi
tuyên bố việc gia nhập của Nouvelles-Hébrides ngày 18 tháng Bảy, đã thừa
lệnh tôi tới Nouméa. Tại đây, “Ủy ban de Gaulle” dưới sự chủ trì của
Michel Verges, đã làm chủ tình hình với sự ủng hộ nhiệt tình của dân
chúng, điều này cho phép Sautot nắm chính phủ. Cuối cùng, tôi đã có thể
trông thấy đội tàu Bourrague quay trở lại với mệnh lệnh đầu tiên. Ai có thể
khẳng định rằng chúng tôi sẽ không tìm thấy tại Dakar bầu không khí đồng
tình kia nơi thu xếp những quân lệnh dứt khoát nhất? Dầu sao vẫn phải thử.
Đô đốc Cunningham cũng phản ứng theo hướng này. Chúng tôi đánh
điện tới London để khẩn thiết yêu cầu người ta để cho chúng tôi hành động.
Ông Churchill, theo những gì ông nói với tôi sau này, đã lấy làm kinh ngạc
và thích thú với sự khẩn khoản này. Ông chấp nhận dễ dàng và quyết định
hành động.
Vậy mà trước khi lên đường, tôi đã phải đối phó với một mưu toan
gay gắt của Cunningham là muốn đặt tôi cũng như các lực lượng khiêm tốn
của tôi dưới sự điều khiển của ông ta và bù lại ông sẵn sàng tiếp đón tôi
trên tàu bọc thép Barham của ông. Cố nhiên tôi từ chối lời yêu cầu và lời
mời này. Chiều hôm ấy có vài tiếng vang như mảnh vỡ trên tàu Westerland
nơi diễn ra cuộc trao đổi. Trong buổi tối, ông đô đốc đã viết cho tôi mấy
chữ đầy thân tình và từ bỏ những yêu sách của mình. Chúng tôi nhổ neo
ngày 21 tháng Chín. Rạng ngày 23, giữa một lớp sương mù dày đặc, chúng
tôi đã có mặt trước Dakar.
Sương mù sẽ gây thiệt hại trầm trọng cho hoạt động của chúng tôi.
Đặc biệt, hiệu quả tinh thần mà, theo Churchill, dáng vẻ đội tàu của chúng
tôi có thể gây ra cho lính đồn trú và dân chúng, lại hoàn toàn không có tác
