khắc bảo đảm cho họ việc kiểm soát Đông Dương. Ngoài ra nếu họ vào
cuộc thì Nouvelle-Calédonie, các quần đảo của chúng tôi tại Thái Bình
Dương, các cơ sở Pháp tại Ấn Độ và thậm chí Madagascar sẽ bị đe dọa.
Tại Đông Dương, cuộc can thiệp của Nhật đã bắt đầu ngay khi nước
Pháp rõ ràng thua trận tại châu Âu. Tháng Sáu năm 1940, Tướng Catroux,
Toàn quyền Đông Dương, buộc phải thỏa mãn những yêu cầu đầu tiên của
người Nhật. Trước khi quyết định, ông đã thăm dò người Anh và người
Mỹ, và kết luận không có một sự cộng tác nào được hoạch định từ bên
ngoài. Ngay lúc đó, Vichy đã thay Catroux bằng Decoux. Về phần tôi vốn
không thể làm dấy lên tại Đông Dương một phong trào có khả năng thâu
tóm mọi việc trong tay, đập tan sự can thiệp của người Nhật tại đây – điều
mà một phong trào như thế có thể gây ra – hoặc thuyết phục các nước đồng
minh chống lại những sự lấn chiếm của người Nhật, tôi buộc phải chờ cho
tới khi có lệnh mới. Chính với những tình cảm mà người ta đoán ra được
mà tại Douala ngày 8 tháng Mười, tôi đã đánh điện cho ông Cazaux, Tổng
Thanh tra các nước thuộc địa, Giám đốc Tài chính tại Sài Gòn, đáp lại một
bức thư cảm động báo cáo về mối cảm tình của một phần lớn trong dân
chúng đối với Nước Pháp Tự Do, và cả sự bất khả của Đông Dương trong
hành động như mong muốn. Với bản thân tôi là người đang lèo lái một
chiếc thuyền cỏn con trên đại dương cuộc chiến tranh, Đông Dương bấy
giờ xuất hiện như một chiếc tàu lớn đã hỏng mà tôi không thể giúp đỡ được
gì trước khi tập họp lâu dài các phương tiện cứu nạn. Nhìn thấy nó xa dần
trong sương mù, tôi thề với chính mình một ngày nào đưa nó trở về.
Đầu năm 1941, người Nhật thúc đẩy nước Xiêm xâm chiếm hai bờ
sông Mékong, thậm chí nước Cao Miên và nước Lào. Cùng lúc họ nhấn
mạnh những yêu sách của chính họ, đòi trước tiên nắm lấy kinh tế Đông
Dương, tiếp đến chiếm đóng những điểm trọng yếu. Tôi được thông báo về
những sự triển khai của vụ việc trầm trọng này, không những từ người Anh
và người Hà Lan tại London, mà còn từ những người đại diện của Nước
Pháp Tự Do tại các ngã tư chính của thế giới: Schompré, rồi Baron và
Langlade, tại Singapour; Garreau-Dombasle tại Washington; Egal tại
Thượng Hải; Vignes tại Tokyo; Brénac tại Sydney; André Guibout, rồi
