có sự chống đối nào, cũng không có sự phản đối nào bất luận từ phía một
cường quốc nào có liên quan trong vùng Thái Bình Dương. Ngay lúc đó, rõ
ràng chuyện người Nhật bước vào cuộc Thế chiến chỉ còn là vấn đề thời
gian.
Những lý do của hành động chung càng được xác định, các mối quan
hệ giữa người Pháp và người Anh càng thêm thắt chặt. Vả chăng thời gian
càng giúp người ta hiểu nhau hơn. Tôi có bổn phận phải nói rằng nếu tôi đã
dành trọn lòng quý mến cho những người Anh đang lãnh đạo đất nước thì
dường như chính họ cũng dành riêng cho tôi một tình cảm như vậy. Nhà
vua trước tiên, mẫu mực và luôn hiểu rõ tình hình, hoàng hậu, từng thành
viên trong gia đình họ, đều tìm cơ hội để chứng tỏ điều đó. Trong số các
ông bộ trưởng, điều đương nhiên là tôi quan hệ với ông Churchill nhiều
nhất, về mặt công khai cũng như riêng tư. Nhưng vào thời kỳ này, hoặc
trong công việc hoặc trong những buổi họp thân mật, tôi cũng chủ yếu gặp
ông Eden, ông John Anderson, ông Amery, ông Edwards Grigg, ông
Alexander, ông Archibald Sinclair, Huân tước Lloyd, Huân tước
Cranborne, Huân tước Hankey, ông Stafford Cripps, các ông Attlee, Duff
Cooper, Dalton, Bevin, Morrison, Bevan, Butler và Brendan-Bracken.
Trong số những “công bộc” dân sự và quân sự, ông Robert Vansittart, ông
Alexander Codogan, ông Strang, ông Morton, các tướng lãnh John Dill và
Ismay, Đô đốc Ducley Pound, Thống chế Không quân Portal, là những
người mà tôi cần phải gặp. Nhưng dù là các nhà cầm quyền, các chỉ huy
trưởng tài ba, các công chức cao cấp hay các nhân vật của quốc hội, của
báo chí, của kinh tế, v.v… tất cả đều chứng tỏ một lòng trung thành, một sự
vững tin nơi lợi ích nước Anh khiến chúng tôi phải kinh ngạc và kính nể.
Không phải những con người này hoàn toàn không có đầu óc phê
bình, thậm chí sự phóng túng. Đã bao nhiêu lần tôi thích thú với óc hài
hước của họ, bất chấp sự lao lực, khi họ phê phán con người và biến cố
giữa lòng tấn bi kịch đang lăn mọi người chúng tôi như biển lăn những hòn
đá cuội! Nhưng nơi từng người trong bọn họ đều có một lòng tận tụy với
công việc chung, giữa họ luôn có một sự đồng nhất ý đồ luôn gắn bó họ với
