người Pháp vẫn thụ động và bất lực, từ đó địa vị của nước Anh trong toàn
bộ: Abyssinie, Érythrée, Somalie, Soudan mới thật là độc nhất! Với vài tiểu
đoàn mà Djibouti có thể tung vào một trận đánh đã tiềm tàng thắng lợi, liệu
có nên từ chối một kết quả như thế không?” Theo tôi, trạng thái tinh thần
này, ít nhiều phổ biến trong số những người Anh, giải thích tại sao chính
quyền Vichy đã thành công, trong suốt hai năm, trong việc trang bị cho
nước thuộc địa và từ đó duy trì nước này trong sự tuân thủ tệ hại.
Sự thiếu trách nhiệm của họ chỉ làm tăng thêm giá trị của các đội quân
Pháp đang chiến đấu tại Érythrée. Tôi đã đến với các đội quân này các ngày
29 và 30 tháng Ba. Một máy bay Pháp đưa tôi tới Agorda, tôi tới vùng phía
đông Keren, nơi lữ đoàn của chúng tôi hợp với một sư đoàn Hindu, tạo
thành cánh trái cuộc bố trí lực lượng của Đồng minh. Các đội quân của
chúng tôi thật tuyệt vời. Sau Kub-Kub họ đã góp phần đáng kể vào chiến
thắng Keren đồng thời thọc sâu và tràn ngập cánh phải quân Ý. Người nổi
bật trong trận này, trung tá Génin, đã được giới thiệu với tôi. Từ Alger, để
tới gặp chúng tôi, ông vừa băng qua châu Phi và tuy hãy còn chân ướt chân
ráo, ông đã xông vào cuộc chiến đấu.
Ông đã tận mắt chứng kiến rồi đấy, Génin. Ông nghĩ sao nào?
A! nếu mọi người ở phía bên kia, thấy được, thì sẽ không có vấn đề gì
nữa!
Ngày hôm sau cuộc thăm viếng của tôi, khi Tướng Platt phát động
việc khai thác, người chỉ huy lữ đoàn Pháp kéo quân của ông về phía
Massaouah, thủ đô và nơi cố thủ của Érythrée. Montecullo và đồn Umberto
khi đã bị quân chúng tôi đánh chiếm; ngày 7 tháng Tư, đội quân lê dương
nhanh chóng và bất thần tiến vào Massaouah trong tình trạng hỗn độn với
một đám quân Ý tháo chạy tán loạn về phía hải cảng, chiếm bộ tư lệnh hải
quân và dành cho Đại tá Monclar cái danh dự được đón nhận sự đầu hàng
của viên tư lệnh hải quân địch tại biển Đỏ. Tổng cộng, trong chiến đấu,
phân đội Pháp đã bắt hơn 4.000 tù binh và đón nhận sự đầu hàng của
10.000 người khác tại Massaouah.
Từ đây những phần vụn vỡ của các lực lượng Ý bị ném sang
Abyssinie và chỉ còn tổ chức thành những hoạt động rời rạc. Nhưng việc
