nhiều con người sáng giá phụ giúp và vây quanh tôi. Cố nhiên, các ông bộ
trưởng này vốn chưa người nào bước vào lãnh vực công cộng, trong chừng
mực nào đó có thể thiếu thẩm quyền và tiếng tăm. Tuy nhiên, họ biết cách
đạt được những điều đó. Vả chăng mọi người đều có kinh nghiệm và nhân
cách. Tập hợp mà họ hình thành mở ra cho Nước Pháp Chiến Đấu những
con đường đưa tới ảnh hưởng mà nếu khác đi thì nhũng con đường này vẫn
khép kín với chúng tôi. Tôi có thể thường bắt gặp nơi các cộng tác viên
này, không phải những sự chống đối, mà những ý kiến bác bẻ, có thể những
mâu thuẫn, đối với những ý đồ và hành vi của tôi. Trong những lúc khó
khăn, khi tôi thiên về những giải pháp nghiệt ngã thì nhiều thành viên của
Ủy ban lại thiên về sự hòa giải. Nhưng xét về mặt đại thể, như vậy vẫn tốt.
Cuối cùng, khi mọi việc sáng tỏ, không một ủy viên quốc gia nào đặt vấn
đề về sự trọng tài của tôi.
Quả thật nếu các quan điểm có thể chia sẻ, trách nhiệm tôi không vì
thế mà kém phần trọn vẹn. Trong cuộc đấu tranh giải phóng, luôn luôn và
dứt khoát, cái tôi đáng thương phải chịu trách nhiệm về tất cả. Đặc biệt tại
Pháp, nhiều người đang nhìn về de Gaulle với lực lượng ngày một đông
đảo đã bắt đầu hướng tới cuộc kháng chiến tích cực. Ở đó có một lời đáp
ngày càng rõ ràng trước những lời kêu gọi của tôi. Ở đó cũng có một sự hội
tụ tình cảm tôi thấy cần thiết và không kém phần cảm động. Bởi nhận ra xu
hướng chia rẽ của người Pháp và sự phân tán do sự áp bức áp đặt cho họ dễ
tạo cho cuộc nổi dậy của họ một tính đa dạng cực kỳ, tôi tập trung lo thực
hiện sự thống nhất của cuộc kháng chiến. Quả thật đó là điều kiện của hiệu
quả chiến đấu, giá trị quốc gia và uy lực của nó trước thế giới.
Ngay mùa hè 1941, chúng tôi dần dần biết được những gì xảy ra trên
chính quốc. Không kể đến những gì người ta có thể đọc giữa các dòng chữ
trên báo ngày hoặc nghe đằng sau những từ của đài phát thanh hai vùng,
chúng tôi luôn nắm được tình hình khá đầy đủ nhờ những bản tường trình
từ các mạng lưới của chúng tôi, những báo cáo của một số người tại chỗ đã
đặt những cột mốc, những ý kiến của người tình nguyện từ Pháp đến với
chúng tôi mỗi ngày, những chỉ dẫn cung cấp bởi các nhiệm sở ngoại giao,
những lời tuyên bố của những người lưu vong khi ghé qua Madrid,
