đã đưa tôi, từ nhiệm sở này, tới phòng tác chiến dưới mặt đất trong bê tông.
Trên các bức tường, những tấm bản đồ hải quân to tướng chỉ dẫn tình hình
được cập nhật từng giờ của tất cả các đoàn tàu đồng minh, tất cả các tàu
chiến, tất cả các máy bay đang thi hành nhiệm vụ, cũng như vị trí được phát
hiện hoặc giả định của tàu ngầm và máy bay Đức. Một tổng đài điện thoại
nối với những đường dây bên ngoài, với những đài phát thanh, với những
phòng mật mã, và được phục vụ bởi những ê kíp phụ nữ lặng lẽ: những
người coi tổng đài, những người ghi tốc ký, những tùy phái. Tổng đài này
truyền đi trong tiếng rì rào những mạng lệnh, lời truyền đạt, tin tình báo do
bộ chỉ huy ném ra về phía những vùng xa xôi trên biển hoặc từ những vùng
đó đến với họ. Tất cả lần lượt hiện ra trên những tấm bảng sáng choang.
Cuộc chiến truyền thông mênh mông là vậy, từng phút được vạch ra và
trình bày trong tất cả diễn biến của nó.
Sau khi xem xét toàn bộ, tôi nhìn lên những tấm bản đồ nơi người của
chúng tôi hiện diện. Tôi thấy họ ở những vùng tốt đẹp, tức là những vùng
thích đáng nhất. Lời chào của người lãnh đạo Nước Pháp Tự Do sẽ qua các
làn sóng tới với họ. Nhưng sau đó khi thấy cái phần họ biểu thị nhỏ bé làm
sao về mặt con số và từ đó bị hút vào một hệ thống xa lạ, tưởng tượng ở các
nơi xa xôi kia, ở Toulon, Casablanca, Alexandrie, Fort-de-France, Dakar,
các tàu chiến đang nằm bất động, gợi lại cơ hội lịch sử mà cuộc chiến tranh
này mang lại cho thiên hướng về đường biển của nước Pháp, tôi cảm thấy
buồn vô hạn. Bằng những bước chân nặng nề tôi bước trở lên cầu thang nơi
trú ẩn dưới mặt đất.
Một tình cảm tương tự xen lẫn với niềm tự hào của tôi khi tôi tiếp xúc
với các phi công của chúng tôi tại các căn cứ Anh. Khi thấy giá trị của họ,
và mặt khác, khi nghĩ tới tất cả những gì không quân Pháp có thể làm được,
bắt đầu từ Bắc Phi của chúng tôi, từ vùng Levant hoặc từ Anh quốc, với
điều kiện người ta để họ chiến đấu, tôi có cảm tưởng một cơ may lớn lao
của đất nước đã bị phí phạm. Nhưng từ đó tôi chỉ chuyên chú làm thế nào
để nỗ lực của những người có thể đến với tôi phải tới với lợi ích nước Pháp.
Cố nhiên nếu tôi đã chấp nhận rằng trong các lực lượng của chúng tôi,
những phi công bay từ các căn cứ của nước Anh trên những chiếc máy bay
