diễn biến rất nhanh, khiến Pháp không thể làm gì để bù lại cho khoảng thời
gian đã mất, dù cả khi giới cầm quyền đã sẵn lòng hành động.
Ngày 1 tháng Năm năm 1937, một sư đoàn thiết giáp hoàn chỉnh với
hàng trăm máy bay lượn trên không diễu hành qua Berlin. Ấn tượng mà
chúng mang lại cho những người chứng kiến mà trước tiên là ông đại sứ
Pháp François-Poncet cùng các tùy viên quân sự của chúng tôi là ấn tượng
về một lực lượng không gì cản nổi ngoại trừ một lực lượng tương tự. Song
những báo cáo mà họ gửi về vẫn không mảy may mang lại thay đổi gì trong
những sắp xếp của chính phủ Pari. Ngày 11 tháng Ba năm 1938, Hitler tiến
hành thôn tính Áo. Y tung vào Vienne một sư đoàn cơ giới mà chỉ cần nhìn
thấy bóng dáng của nó thôi tất cả đều phải quy phục; và với sư đoàn này,
ngay buổi chiều cùng ngày y đã vẻ vang tiến vào thủ đô Áo. Tại Pháp, thay
vì rút ra bài học sau cuộc biểu dương sức mạnh đáng gờm này, người ta lại
đi tìm cách trấn an công luận bằng cách giễu cợt chuyện một vài chiếc xe
tăng Đức bị hư hỏng dọc đường. Cũng không ai chịu học hỏi kinh nghiệm
từ cuộc nội chiến Tây Ban Nha, trong đó những chiếc xe tăng Ý và máy
bay ném bom bổ nhào Đức tuy ít ỏi nhưng lại đóng vai trò chính yếu trong
mọi cuộc chiến có mặt chúng.
Tháng Chín, với sự đồng lõa của London rồi Paris, Quốc trưởng thôn
tính Tiệp Khắc. Ba ngày trước hiệp ước Munich, tại Cung Thể thao Berlin,
giữa những tiếng reo hò và hoan hô cuồng nhiệt, Quốc trưởng Đức quốc xã
đã nêu rõ: “Giờ đây, tôi có thể công khai thừa nhận điều mà ai cũng đã biết:
Chúng ta đã xây dựng được một lực lượng vũ trang mà thế giới chưa từng
thấy!” Ngày 15 tháng Ba năm 1939, y buộc Tổng thống nước Tiệp Khắc
Hácha thoái vị rồi tiến vào Prague trong cùng ngày. Sau đó, ngày 1 tháng
Chín, y lại rầm rộ tiến vào Ba Lan. Trong hàng loạt những hồi kịch liên tiếp
này của một vở bi kịch chung, nước Pháp thủ vai nạn nhân đang chờ tới
lượt mình.
Phần tôi, tôi chứng kiến các biến cố này không chút ngạc nhiên nhưng
cũng không khỏi đau đớn. Năm 1937, sau khi tham gia các công trình của
Trung tâm Nghiên cứu Quân sự Cao cấp, tôi được giao phụ trách Trung
đoàn Xe tăng 507 tại Metz. Những nhiệm vụ của một người đại tá và việc ở
