trong chiến lược và trong tổ chức. Ông Tổng tư lệnh hiện tại không phải là
người có thể làm chuyện đó. Còn ông, ông có thể là con người đó không?
Huntziger đáp gọn:
Có!
Vậy thì ông sẽ nhận chỉ thị của chính phủ.
Để tới Briare, tôi đi qua Romilly và Sens để tiếp xúc với các chỉ huy
của nhiều đại đơn vị. Khắp nơi đều bày ra những dấu hiệu của sự xáo trộn
và hoảng sợ. Khắp nơi nhiều đơn vị quân đội đi ngược về hướng nam, lẫn
lộn với những người lánh nạn. Đoàn tùy tùng khiêm tốn của tôi đã dừng lại
một tiếng đồng hồ tại Méry khi con đường bị tắc nghẽn. Một lớp sương mù
kỳ lạ, mà nhiều người lẫn lộn với một lớp ga, càng tăng thêm nỗi lo âu của
đám đông quân đội, như một đàn cừu không có người chăn dắt.
Tại tổng hành dinh ở Briare, tôi đi gặp ông Paul Reynaud và cho ông
biết câu trả lời của Huntziger. Nhưng tôi thấy rõ là, với ông Thủ tướng, việc
thay ngay tức khắc Tướng Weygand không còn trong quan điểm của ông
nữa và ông đã lại nhiệt tình với ý tưởng theo con đường chiến tranh với
một ông Tổng Tư lệnh theo con đường hòa bình! Khi đi qua trong hành
lang, tôi chào Thống chế Pétain mà tôi không gặp từ 1938. Ông nói với tôi:
Ông đã là Tướng rồi! Nhưng tôi không chúc mừng ông đâu. Thất trận
thì cấp bậc để làm gì kia chứ?
Nhưng thưa Thống chế, chính ông nhận được những ngôi sao đầu tiên
trong cuộc rút lui năm 1914. Vài ngày sau đó là trận sông Marne.
Pétain càu nhàu:
Không so sánh thế được!
Về điểm này thì ông có lý.
Ông Thủ tướng Anh đã tới. Mọi người bước vào hội nghị.
Trong buổi gặp gỡ này những quan niệm và những đam mê sẽ chế ngự
giai đoạn mới của cuộc chiến tranh công khai đối chiếu nhau. Tất cả những
gì cho tới bây giờ vẫn dùng làm căn bản cho hành động và thái độ chỉ còn
thuộc về quá khứ. Tình đoàn kết của nước Anh và nước Pháp, sức mạnh
của quân đội Pháp, thẩm quyền của chính phủ, lòng trung thành của Bộ Chỉ
huy, không còn là những dữ kiện được thừa nhận. Không ai còn tham dự
