Dầu sao mặc lòng, tôi vẫn tin rằng vào những thời điểm khác, Thống
chế Pétain hẳn không đành khoanh tay ngồi yên nhìn cả nước đầu hàng. Tôi
tin chắc rằng ngày nào ông còn là chính ông thì ngay khi thấy rằng mình đã
sai lầm, rằng chiến thắng vẫn là điều khả dĩ, rằng nước Pháp sẽ dự phần
vào chiến thắng ấy, thì ông vẫn sẽ đi theo con đường chiến tranh Nhưng
than ôi! Đằng sau hình dáng bên ngoài, thời gian đã gặm mòn tính cách
ông. Tuổi tác ném ông vào những thủ đoạn của bọn người quen nấp dưới sự
mệt mỏi mà vẫn đầy oai nghi của ông. Tuổi già giống như con tàu bị đắm.
Tuổi già của Thống chế Pétain sắp được đồng hóa với sự suy sụp của nước
Pháp.
Đó là điều tôi nghĩ khi ngồi xe về Bretagne trong đêm. Nhưng đồng
thời, tôi lại càng củng cố quyết tâm tiếp tục cuộc chiến, bất kể điều này có
thể đưa tôi tới đâu. Tới Rennes sáng ngày 15 tháng Sáu, tôi gặp Tướng
René Atmayer chỉ huy nhiều đơn vị được tung vào miền nam Mayenne,
Tướng Guitry chỉ huy khu quân sự, và ông Tỉnh trưởng tỉnh Ille-et-Vilaine.
Cả ba đều đã làm hết sức mình trong những lĩnh vực riêng của họ. Tôi cố
gắng tổ chức phối hợp những nỗ lực và phương tiện của họ để bảo vệ địa
thế. Sau đó tôi tới Brest bằng cách vượt qua những đoàn xe tới đây để lại
lên tàu. Tại tòa tỉnh ven bờ biển này, tôi nghiên cứu với Đô đốc Traub và
“Đô đốc miền Tây” de Laborde về khả năng và nhu cầu của hải quân trong
việc đưa các đội quân lên tàu tại các cảng ở Bretagne. Buổi chiều, tôi lên
tàu khu trục Milan để đi tới Plymouth, trên tàu còn có một phái đoàn các
nhà hóa học do Tướng Lemoine hướng dẫn và được ông Raoul Dautry, Bộ
trưởng Bộ Vũ trang giao nhiệm vụ cất giữ “nước nặng”
vũng tàu ở Brest, tàu Richelieu, khi đó đang sẵn sàng bẻ lái tới Dakar
kéo cờ chào tôi. Từ Plymouth, tôi tới London ngày 16 vào lúc rạng sáng.
Vài phút sau, trong phòng khách sạn Hyde Park tôi đang rửa ráy thì
các ông Corbin và Monnet bước vào. Trước tiên ông Đại sứ báo với tôi là
những cuộc hẹn của tôi với người Anh để giải quyết vấn đề vận chuyển đã
được dàn xếp vào buổi sáng. Ngoài ra, họ cũng thông báo rằng Pháp không
xin đình chiến với Đức thì ông Churchill sẽ gặp ông Paul Reynaud tại
